Πρωταγωνιστές των ημερών είναι τα έθιμα και τα ήθη που αναβιώνουν σε διάφορες γωνιές της χώρας μέσα σε κατανυκτικό κλίμα και μαγεύουν ντόπιους και επισκέπτες.

Είτε στο βουνό, είτε με φόντο το απέραντο γαλάζιο του ουρανού και της θάλασσας, το travel.eleftheriaonline επέλεξε για εσάς ορισμένους ελληνικούς προορισμούς, γνωστούς για τα ξεχωριστά πασχαλινά τους δρώμενα, τους οποίους μπορείτε να επιλέξετε, αν θέλετε να εκμεταλλευτείτε τις μέρες των εορτών.

Κέρκυρα

Το Πάσχα στην πανέμορφη Κέρκυρα έχει κάτι το διαφορετικό. Γιορτάζεται με λαμπρότητα και κάθε επισημότητα, ενώ οι φιλαρμονικές του νησιού που βρίσκονται όλες τις ημέρες εκείνες στους δρόμους προσδίδουν ένα άλλο κλίμα στους εορτασμούς που κάνει το Πάσχα πραγματικά ξεχωριστό.

Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, οι κάτοικοι της Παλιάς Πόλης ,πετούν τεράστια κανάτια γεμάτα νερό –τους μπότηδες από τα μπαλκόνια τους υπό τον ήχο βροντερών κανονιοβολισμών.

Στην Κέρκυρα πάντως, το σούβλισμα του αρνιού δεν αποτελεί μέρος της παράδοσης. Οι Κερκυραίοι τρώνε σούπα αυγολέμονο με 2-3 κρεατικά και αφήνουν το αρνάκι για τη δεύτερη μέρα.

Ζάκυνθος

Με ξεχωριστό τρόπο γιορτάζεται το Πάσχα σε τούτο το νησί, με έθιμα παλιά που κρατούν ως τις μέρες μας. Τη Μεγάλη Τρίτη το βράδυ, στην Ιερά Μονή του Αγίου Διονυσίου, στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου και στην Φανερωμένη, στην πόλη, θα ακούσουμε το τροπάριο της Κασσιανής από τις μελωδικές χορωδίες τους. Τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί γίνεται ο Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία στις εκκλησίες και μετά οι καμπάνες δεν ξαναχτυπούν μέχρι το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου.

Μεγάλη Παρασκευή πρωί γίνεται η Ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και στη συνέχεια η Αποκαθήλωση. Είναι η ώρα που ο ιερέας βγαίνει από το Ιερό Βήμα λιτανεύοντας τον Χριστό πάνω στον ώμο του, τυλιγμένο σε λευκό σεντόνι. Το μεσημέρι ο κόσμος μαζεύεται στο ναό του Αγίου Νικολάου του Μώλου, καθώς από εκεί ξεκινά η μοναδική στην Ορθοδοξία λιτανεία του Εσταυρωμένου. Γύρω στις 2 το μεσημέρι ξεκινά η περιφορά του Σταυρού, την ώρα που, σύμφωνα με τις Γραφές, έγινε η Σταύρωση του Χριστού. Μαζί με τον Εσταυρωμένο λιτανεύεται και η περίφημη Εικόνα της «Mater Dolorosa» (δηλαδή της «Παναγίας του Πάθους»). Η λιτανεία διασχίζει την πλατεία του Αγίου Μάρκου και τον κεντρικό δρόμο, φθάνει ως τους Αγίους Σαράντα και ξαναγυρίζει στην πλατεία Σολωμού. Εκεί ο Μητροπολίτης ευλογεί τον Κλήρο και το λαό με τον Εσταυρωμένο στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.

Λεωνίδιο

Στην αρχαιότητα σε επιλεγμένες θέσεις στις κορυφές των βουνών υπήρχαν οι «φρυκτωρίες», που ήταν ένα σύστημα μεταβίβασης μηνυμάτων σε μεγάλη απόσταση με τη χρήση αναμμένων πυρσών.

Με αυτόν τον τρόπο, λέει η παράδοση, έφτασε η είδηση της πτώσης της Τροίας στις Μυκήνες. Στον απόηχο ίσως αυτής της πανάρχαιης τηλεπικοινωνιακής πρακτικής το βράδυ της Ανάστασης, οι κάτοικοι του Λεωνιδίου ανάβουν εκατοντάδες μεγάλα πολύχρωμα αερόστατα, που τα αφήνουν να πετάξουν στον ουρανό, τη στιγμή που οι ιερείς ψάλλουν το «Χριστός Ανέστη».

Κάθε σπίτι από τις πέντε ενορίες του Λεωνιδίου, πολύ καιρό πριν ετοιμάζει επιμελώς το δικό της «αφανό». Η κατασκευή τους απαιτεί μία ειδική τεχνική που χρησιμοποιεί καλάμι και χαρτί. Τα αερόστατα μπορεί να φτάσουν σε ύψος μέχρι και τα 2 μέτρα. Προκειμένου να πυροδοτηθούν χρησιμοποιούν, ένα κομμάτι πανί εμποτισμένο με λάδι και πετρέλαιο. Υπολογίζεται ότι κάθε ενορία αφήνει γύρω στα 100 αερόστατα. Εντυπωσιακό είναι και το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, όπου όλες οι ενορίες του Λεωνιδίου συναντιούνται στην πλατεία του χωριού και συναγωνίζονται για τον ομορφότερο Επιτάφιο.

Το μόνο που είναι σίγουρο είναι ότι εκείνο το βράδυ της Ανάστασης είναι μοναδικό. Το Πάσχα στο Λεωνίδιο είναι τόσο εντυπωσιακό που ο Δημήτρης Ψαθάς έγραψε κάποτε: «Καρναβάλι στην Πάτρα και Πάσχα μόνο στο Λεωνίδιο».

Θεσπρωτία

Στο χωριό Γηρομέρι Φιλιατών το έθιμο απαιτεί οργανοπαίκτες στους τάφους, τη Δευτέρα του Πάσχα. Πρόκειται για το μοναδικό ταφικό έθιμο στην Ελλάδα, που έχει ρίζες στις αρχές του 18ου αιώνα.

Κάτοικοι και συγγενείς νεκρών, πηγαίνουν μαζί με κλαρίνα, ντέφια, λαούτα και ακορντεόν, αμέσως μετά τη θεία λειτουργία στον ιερό Ναό της Αγίας Παρασκευής, στο νεκροταφείο πάνω από τους τάφους. Εκεί γίνεται «παραγγελία» για τον νεκρό, να ακουστεί πάνω από τον τάφο του, το αγαπημένο τραγούδι του όσο ήταν στη ζωή.

Οι μουσικοί ήχοι σπάζουν τη νεκρική σιωπή και οι ζωντανοί γιορτάζουν τη Λαμπρή, με τους δικούς τους ανθρώπους που έφυγαν. Στη συνέχεια, όλοι όσοι βρίσκονται στο νεκροταφείο, στήνουν γλέντι με παραδοσιακά τραγούδια. Στο νεκροταφείο η κάθε οικογένεια έχει και τα παιδιά μαζί, ώστε το έθιμο, να συνεχίζεται από γενιά σε γενιά.

Μετέωρα

Μια εμπειρία διαφορετική από όλες τις άλλες υπόσχεται να σας χαρίσει το Πάσχα στα Μετέωρα, εκεί όπου ο επισκέπτης έρχεται σε απόσταση αναπνοής από τον ουρανό. Οι κατανυκτικές ολονυχτίες υπό το φως των κεριών, οι ψαλμωδίες και η βυζαντινή μουσική μαγεύουν τους πιστούς.

Το Πάσχα στα Μετέωρα δεν χαρακτηρίζεται από υπερβολές, αντιθέτως, ο λιτός και διακριτικός στολισμός των επιτάφιων είναι χαρακτηριστικός. Οι λειτουργίες στις μονές ξεκινούν στις επτά το απόγευμα. Το βράδυ της Ανάστασης η λειτουργία αρχίζει στις 9.Οταν ακουστεί το «Χριστός Ανέστη», οι πόρτες ανοίγουν για όσους θέλουν να αποχωρήσουν, αλλά η λειτουργία συνεχίζεται για τους πιστούς που θέλουν να παρακολουθήσουν ολόκληρο το τελετουργικό.

Μυτιλήνη

Η αναπαράσταση της θραύσης των πυλών του κάτω κόσμου γίνεται στον Άγιο Θεράποντα στην πρώτη Ανάσταση το μεγάλο Σάββατο το πρωί αλλά και το βράδυ της Ανάστασης. Το βράδυ της Ανάστασης στην Παναγιούδα, πέντε χιλιόμετρα βόρεια της Μυτιλήνης με το «Χριστός Ανέστη» αρχίζουν οι πυροβολισμοί προς ένα κορμό που έχει στηθεί στην παραλία και στην κορυφή του έχει στηθεί το ομοίωμα του «ηττημένου» Ιούδα. Με χιλιάδες στην κυριολεξία πυροβολισμούς κόβεται τρεις φορές ο κορμός του δένδρου και ο Ιούδας «ηττάται».

Ανάλογο έθιμο γίνεται και στο γειτονικό χωριό, στην Παναγιούδα Αφάλωνα. Ιδιαίτερο έθιμο με παγανιστικό υπόβαθρο είναι το πλάσιμο των σταυρών στην Αγιάσο μετά την Ανάσταση. Οι 12 σταυροί, όσοι τα 12 Ευαγγέλια και οι 12 μαθητές του Χριστού, γίνονται με το κερί της Ανάστασης που λιώνει και μετατρέπεται σε μικρά σταυρουδάκια. Σκοπός του εθίμου είναι να διώξει όχι μόνον το κακό από το κάθε σπίτι, αλλά και τα έντομα, γι’ αυτό και κολλούν του σταυρούς κυκλικά στις εισόδους και τα ανοίγματα του σπιτιού.

Οι «Κούνιες» είναι ένα πανάρχαιο έθιμο, που αναβιώνει στον Πολιχνίτο, στην Κλειού και την Καλλονή. Στήνονται τη Μεγάλη Δευτέρα από τα αγόρια, για να τις χρησιμοποιήσουν τα κορίτσια. Υπάρχουν ειδικά τραγούδια που λέγονται πολύ κεφάτα και το αντάλλαγμα είναι μοσχοβολιστά κουλούρια και λουλούδια, που τα κρεμούν στην κούνια. Το εορταστικό πέρα–δώθε κρατάει μέχρι και την Ανάληψη. Το έθιμο λέγεται πως έχει αφετηρία την αρχαία λατρεία της Αφροδίτης, γι’ αυτό τα κορίτσια πρωταγωνιστούν και τα αγόρια υπηρετούν.

Αγρίνιο

Ένα από τα χαρακτηριστικά πασχαλινά έθιμα της Ελλάδας λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής στο Αγρίνιο. Συγκεκριμένα, το βράδυ μετά τον Επιτάφιο της κάθε ενορίας, οι «χαλκουνάδες» κατεβαίνουν στους δρόμους του Αγρινίου για να σμίξουν στην κεντρική πλατεία και να λάβουν μέρος στον χαλκουνοπόλεμο! Η ιστορία του εθίμου χάνεται στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, όταν οι Αγρινιώτες τα άναβαν κατά την περιφορά του Επιταφίου για να απομακρύνουν τους αλλόθρησκους. Συνέχισαν όμως να τα κατασκευάζουν και μετά την απελευθέρωση της χώρας στα πλαίσια ενός εθίμου και δημιουργώντας τις «ομάδες» του χαλκουνοπόλεμου.

Δύο (2) ήταν οι βασικές «ομάδες». Η «ομάδα» του Αγίου Χριστοφόρου- Αγίας Τριάδας και Αγίου Γεωργίου και η «ομάδα» του Αγίου Δημητρίου-Παναγίας και Ευαγγελιστρίας. Η «μάχη» παλιότερα γινόταν στην επάνω πλατεία (Στράτου), αργότερα στην κάτω πλατεία (Μπέλλου-Δημοκρατίας). Η ετοιμασία του χαλκουνιού ξεκινάει 1-2 μήνες νωρίτερα από την Μ.Παρασκευή. Τα χαλκούνια είναι αυτοσχέδιες εκρηκτικές κατασκευές που αποτελούνται από ένα μεγάλο κύλινδρο γεμάτο με ένα μείγμα μπαρουτιού και ένα φυτίλι στο άκρο. Αναζητείται ο καλός «χαρτός», το κατάλληλο μίγμα μπαρουτιού (που δοκιμάζεται) για να είναι ασφαλές.

Αμοργός

Αν η Αμοργός όλες τις άλλες εποχές αποτελεί έναν ενδιαφέροντα προορισμό, το Πάσχα μεταμορφώνεται σε έναν τόπο μαγικό. Κάθε επισκέπτης δεν μπορεί παρά να βιώσει την κατάνυξη και να μυηθεί και ο ίδιος στα δεκάδες έθιμα, πολλά από τα οποία διατηρούνται από την περίοδο του Βυζαντίου.

Θα μυρίσει το φασκόμηλο και τη ρίγανη που στρώνονται στους δρόμους των χωριών απ’ όπου περνά ο Επιτάφιος και αναδύουν το μεθυστικό άρωμά τους καθώς τα πατούν οι περαστικοί. Θα νιώσει ότι συμμετέχει σε μυσταγωγία όταν θα περιπλανηθεί σε όλα τα στενά της Χώρας και των Καταπόλων όπου εκατοντάδες αυτοσχέδιες φωτιές στήνονται σε μικρά σκεύη. Το πρωί του Σαββάτου θα δοκιμάσει τα «λαζαράκια», τα κουλούρακια σε ανθρωπόμορφα σχήματα ψημένα σε σπιτικούς φούρνους και το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός θα γεμίσει από διάφορα σχέδια και χρώματα από τα βεγγαλικά που ρίχνουν οι νεολαίες των χωριών. Μετά τη θεία Λειτουργία το βράδυ του Σαββάτου όλες οι πατροπαράδοτες λιχουδιές με άρωμα αμοργιανό θα στρωθούν στο νησιώτικο πασχαλινό τραπέζι. Η ξεχωριστή εμπειρία του δε θα τελειώσει με την Ανάσταση και το αρνί της Κυριακής.

Το απόγευμα θα νιώσει για λίγο παιδί συμμετέχοντας στα παιχνίδια που διοργανώνουν οι νέοι του νησιού στα προαύλια των εκκλησιών της Λαγκάδας και των Θολαρίων και θα παρακολουθήσει το κάψιμο του Ιούδα στην Κάτω Μεριά. Αργότερα θα ζήσει τη συγκινητική και κορυφαία πασχαλινή παράδοση, στη λιτάνευση των εικόνων του μοναστηριού της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας .Και το βράδυ της Κυριακής θα γίνει ένα με το πλήθος της Χώρας που τραγουδά, χορεύει και γιορτάζει.

Πάτμος

Στο ιερό νησί της Αποκάλυψης το Πάσχα γιορτάζεται με ιδιαίτερη κατάνυξη και ξεχωριστή μεγαλοπρέπεια.

Οι λειτουργίες της Μεγάλης Εβδομάδας τελούνται στο ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη, χτισμένο στη σπηλιά-ασκητήριο του Ευαγγελιστή, ενώ από τα έθιμα που αναβιώνουν το πιο χαρακτηριστικό είναι η Τελετή του Νιπτήρος που τελείται το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης στην Πλατεία Δημαρχείου και η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης που τελείται την Μεγάλη Παρασκευή, στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη. Σημαντικό στοιχείο επίσης είναι και η λειτουργία της Ανάστασης η οποία γίνεται στο μοναστήρι, ενώ το Ευαγγέλιο στη λειτουργία της Αγάπης διαβάζεται σε επτά γλώσσες.

Άγιος Νικόλαος Κρήτης

Το σήμα κατατεθέν της πόλης είναι η λίμνη της που μέσω ενός στενού διαύλου που ανοίχτηκε το 1870 επικοινωνεί με τη θάλασσα. Ονομάζεται Βουλισμένη ή Βρωμόλιμνη, έχει κυκλικό σχήμα και διάμετρο 137 μ. H λαϊκή φαντασία ήθελε τη λίμνη αυτή άπατη, αλλά ο Εγγλέζος Spratt (Travels and Researches in Crete) την βυθομέτρησε το 1853 και βρήκε πως το βάθος της είναι 64 μέτρα. Σε μια πρόσφατη έρευνα που έκαναν δύτες βρέθηκαν φορτηγά και στρατιωτικό υλικό που οι Γερμανοί πέταξαν στη λίμνη, όταν εγκατέλειπαν την Κρήτη.

Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου αμέσως μετά το «Χριστός Ανέστη» γύρω από τη λίμνη συγκεντρώνονται οι Επιτάφιοι όλων των ενοριών και οι κάτοικοι της πόλης για το θεαματικό κάψιμο του Ιούδα. Το ομοίωμα του Ιούδα βρίσκεται σε μία σχεδία στο κέντρο της λίμνης, ενώ από ένα ψηλό σημείο δίπλα στη λίμνη κατεβαίνει η φλόγα που του βάζει φωτιά εν μέσω ομοβροντιών πυροτεχνημάτων και δυναμίτη.

Μονεμβασιά

Πάσχα με άρωμα μίας άλλης εποχής στο φημισμένο κάστρο.

Οι λειτουργίες γίνονται στην εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού, με αποκορύφωμα την περιφορά του Επιταφίου στα πλακόστρωτα σοκάκια, υπό τη μουσική υπόκρουση της μπάντας του δήμου, ενώ το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα αναβιώνει και το έθιμο του καψίματος του Ιούδα στον περίβολο της εκκλησίας.

Χίος

Στη Χίο η ανάσταση του Θεανθρώπου γιορτάζεται με πολύ μεγάλο ενθουσιασμό. Τέτοιον, ώστε οι ενορίτες της Παναγίας Ερειθιανής και του Αγίου Μάρκου, στο Βροντάδο, να φροντίζουν να κάνουν τη νύχτα – μέρα με τις χιλιάδες ρουκέτες τους. Το βράδυ της Ανάστασης, μόλις ψάλει ο παπάς το «Χριστός Ανέστη» μια καταιγίδα φωτιάς ξεσπάει ανάμεσα στις δύο ενορίες.

Οι χιλιάδες φλεγόμενες ρουκέτες που εκτοξεύονται εκατέρωθεν φεγγοβολούν τον ολοσκότεινο ουρανό και δημιουργούν μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα. Το εντυπωσιακό αυτό θέαμα έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, αλλά κανείς δεν γνωρίζει πώς ξεκίνησε, παρόλο που όλοι το παρακολουθούν μαγεμένοι πίσω από το συρματόπλεγμα που έχει τοποθετηθεί, προς αποφυγή τραυματισμών και ζημιών. Η προετοιμασία των ρουκετών είναι χρονοβόρα και ξεκινάει από το καλοκαίρι, τότε που οι νέοι των δύο ενοριών προετοιμάζουν το εκρηκτικό «κοκτέιλ» με κάρβουνο, νίτρο και θειάφι, και το τοποθετούν μέσα σε χάρτινους κυλίνδρους με φιτίλι. Από το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου στήνονται οι ξύλινες βάσεις από όπου θα εκτοξευθούν οι ρουκέτες (ρουκετοσύρτες ονομάζονται) και γίνονται κάποιες δοκιμαστικές βολές.

Περίπου στις 9 το βράδυ ξεκινάει ο ρουκετοπόλεμος, ο οποίος συνεχίζεται μέχρι τις 11 το βράδυ, με αυξανόμενη ένταση. Σταματάει για λίγο, μέχρι να πάνε οι πιστοί στην εκκλησία και ξαναρχίζει μόλις ψάλει ο παπάς το «Χριστός Ανέστη». Οι πιστοί που παρακολουθούν το θέαμα περιμένουν την «παύση πυρός» για να επιστρέψουν στα σπίτια τους.

Ύδρα

Εδώ η παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα θα σας μείνουν αξέχαστα. Η Υδρα έχει αρχοντική ομορφιά και την άνοιξη όλο το νησί είναι ανθισμένο. Η χαρακτηριστικότερη στιγμή κατά τον εορτασμό του Πάσχα είναι η περιφορά του Επιταφίου γίνεται στα καλντερίμια και τις γειτονιές του νησιού τη Μεγάλη Παρασκευή και η είσοδος του Θαλασσινού Επιτάφιου που περιφέρεται στη συνοικία Καμίνι μέσα στο νερό, όπου διαβάζεται η Ακολουθία. Την ημέρα του Πάσχα, ο Ιούδας τιμωρείται από τα όπλα των ντόπιων και έπειτα τον κρεμούν για να παραδοθεί στις φλόγες.

Τήνος 

Την αποκαλούν «νύφη των Κυκλάδων» και είναι το νησί της πίστης και των θαυμάτων. Η Τήνος ντύνεται με τα ανοιξιάτικα της και γιορτάζει το Πάσχα με το δικό της τρόπο, αφού συνδυάζει την κατάνυξη που επιβάλλουν οι Άγιες ημέρες, με τη θρησκευτική παράδοση και τις ομορφιές της. Τη Μεγάλη Παρασκευή, επιτάφιοι τόσο καθολικοί όσο και ορθόδοξοι, στολισμένοι περίτεχνα συγκεντρώνονται στην εξέδρα της παραλίας στην πλατεία της Χώρας και εκεί ψάλλονται τα εγκώμια. Στη συνέχεια ο Επιτάφιος του Αγίου Νικολάου μπαίνει στη θάλασσα με αναμμένους πυρσούς και φλεγόμενο σταυρό.

Ναύπακτος

Το έθιμο της Μεγάλης Παρασκευής στη Ναύπακτο κρατά απ’ την δεκαετία του ’50. Η πολυπληθής τότε ομάδα των ψαράδων του λιμανιού, όντας ενεργό κομμάτι της κοινωνίας, έδιναν το δικό τους στίγμα στην σημαντική αυτή ημέρα για την χριστιανοσύνη. Κατά την περιφορά των δύο επιταφίων (σ.σ. Αγίου Δημητρίου και Αγίας Παρασκευής), «στόλιζαν» τις πολεμίστρες του λιμανιού με εκατοντάδες αναμμένες δάδες προσδίδοντας έτσι μια επιπλέον κατανυκτική πινελιά στο ήδη πένθιμο κλίμα.

Την ιδιωτική αυτή πρωτοβουλία, αγκάλιασε έκτοτε ο Δήμος Ναυπάκτου και στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας ξεκίνησε τον εμπλουτισμό της με την προσθήκη πυροτεχνημάτων που φωτίζουν τον ουρανό μετά το τέλος της περιφοράς. Μια ατραξιόν που θυμάμαι ιδιαίτερα από παιδί και ήταν η αγαπημένη μου, να παρατηρώ τα πυροτεχνήματα, το χρώμα και το πόσο ψηλά θα φτάσουν πριν «εκραγούν» σε χρώμα.

Τρίπολη

Χρόνια τώρα η γιορτή του Πάσχα έχει συνδεθεί με τις ψησταριές της Τρίπολης. Πράγματι το Πάσχα είναι θεσμός για την πόλη. Έχει δοκιμαστεί στο πέρασμα των χρόνων και έχει αντέξει. Κάθε χρόνο και καλύτερα. Προσελκύει πλήθος κόσμου και αυτό δίνει δύναμη στους υπεύθυνους της οργάνωσης αυτών των εκδηλώσεων να συνεχίζουν. Γιορτάζεται με παραδοσιακή μεγαλοπρέπεια. 

Τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ οι επιτάφιοι των ενοριών της πόλης περνούν από την κεντρική πλατεία του Αγίου Βασιλείου. Το θέαμα είναι όμορφο βλέποντας τον επιτάφιο να προηγείται, ενώ οι ενορίτες ακολουθούν με θρησκευτική ευλάβεια και κατάνυξη. 

Λαμπρή είναι η βραδιά της Ανάστασης, όπου πλήθος κόσμου κατακλύζει τις εκκλησίες, για να βιώσουν την Ανάσταση του Θεανθρώπου, να πάρουν το Άγιο Φως και να ευχηθούν "Χρόνια Πολλά". Παντού ακούς το "Χριστός Ανέστη", "Αληθώς Ανέστη".

Γαστούνη

Το έθιμο όπου θέλει το «κάψιμο του Αράπη» θα αναβιώσει και φέτος, όπως και κάθε Τρίτη του Πάσχα στη Γαστούνη».

Στην ιστορική εκκλησία της Παναγίας της Καθολικής, Το έθιμο που θέλει το «κάψιμο του Αράπη» φαίνεται ότι έχει τις ρίζες του στην περίοδο της Τουρκοκρατία, και αναβιώνει κάθε Τρίτη του Πάσχα στην Καθολική της Γαστούνης. Νωρίς το πρωί θα τελεστεί Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό της Παναγίας της Καθολικής. Στην συνέχεια αφού καεί ο «αράπης» θα πραγματοποιηθεί λιτανεία της εικόνας της Παναγίας στους δρόμους του οικισμού της καθολικής. Οι εκδηλώσει θα κλείσουν με παραδοσιακούς χορούς στο προαύλιο του Ναού που διοργανώνει το Νομικό Πρόσωπο Πολιτισμού Αθλητισμού και Περιβάλλοντος του δήμου Πηνειού.

Ρούμελη

Η Ρούμελη είναι «συνδεδεμένη» με τα έθιμα του Πάσχα.Το ψήσιμο του οβελία αποτελεί μια διαδικασία σχεδόν τελετουργική

Το ρυμελιώτικο Πάσχα ξεχωρίζει και γι έναν ακόμη λόγο: σηματοδοτεί το αντάμωμα όλων των οικογενειών απ’ όπου και αν βρίσκονται. Εγκαταλειμμένα χωριά με λιγοστούς κατοίκους αποκτούν «ζωή» τις ημέρες του Πάσχα. Τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης η επιστροφή στις ….ρίζες είναι συχνότερη. Μάλιστα, ζωντανεύουν παραδόσεις που δεν σταματούν στο ψήσιμο του οβελία, αλλά επεκτείνονται και σε ξεχωριστά πασχαλινά δρώμενα.

Αναλυτικά, οι πόλεις και τα χωριά που «πρωταγωνιστούν» στο ρουμελιώτικο Πάσχα είναι:

Αμφίκλεια: Αξίζει κανείς να βρεθεί στο παραδοσιακό Δαδί, για να ζήσει ένα αξέχαστο Ρουμελιώτικο Πάσχα. Σε κάθε γειτονιά ψήνονται πολλά αρνιά μαζί. Προσφέρονται αυγά, κρασί και γλυκά και το γλέντι κρατάει ως αργά! 

Αρκίτσα: Τη Δευτέρα του Πάσχα, πραγματοποιείται το έθιμο της Ρωμάνας, που αναβιώνει ο πολιτιστικός σύλλογος. Γυναίκες, με τοπικές ενδυμασίες τραγουδώντας το τραγούδι της Ρωμάνας συγκεντρώνουν χρήματα και υλικά για να φτιάξουν παραδοσιακές πίτες. Το ίδιο απόγευμα στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής προσφέρουν τις πίτες που ετοίμασαν και γίνεται ένα κλασικό γλέντι με χορό και κρασί.

Την δεύτερη ημέρα του Πάσχα, στα Λουτρά Υπάτης, χορεύεται ένας ιδιαίτερος χορός που έρχεται κατευθείαν από την τοπική παράδοση: ο «κλειστός» χορός έχει τις ρίζες του στο Νεοχώρι Υπάτης.

Οι εορταστικές εκδηλώσεις συνεχίζονται για δύο ακόμη ημέρες, την Τρίτη του Πάσχα στην Αγία Παρασκευή Μεξιατών και την Τετάρτη με τη μεγάλη πορεία των αντρών του χωριού μέχρι την Παναγία Αρσάλη.

Στην Υπάτη την Τετάρτη μετά το Πάσχα το απόγευμα, μόνον οι άνδρες, ανεβαίνουν στην Παναγία Αρσαλή (Αγία Ιερουσαλήμ), διανύοντας με τα πόδια μια απόσταση περίπου δύο ωρών, για να φτάσουν στην σπηλαιο-εκκλησιά.

Εκεί ψάλλεται ο εσπερινός και διανυκτερεύουν, ενώ στην Υπάτη το ίδιο βράδυ οι γυναίκες και τα παιδιά ανάβουν φωτιές στο κεντρικό σταυροδρόμι, για να κάψουν τα παλιά μαγιάτικα στεφάνια, χορεύοντας και τραγουδώντας παραδοσιακά μαγιάτικα τραγούδια. Όσοι αντέχουν, πηδούν πάνω από τις φωτιές. 

Την Πέμπτη το πρωί οι «Αρσαλιώτες» τελούν θεία λειτουργία και στη συνέχεια κατεβαίνουν στην Υπάτη, όπου οι Υπαταίοι τούς υποδέχονται στη θέση «Περιβόλια» με ζωντανή μουσική. Χορός και λαϊκό πανηγύρι ακολουθεί στην πλατεία της Υπάτης.

Η Αγία Ιερουσαλήμ είναι η Αγία των σπηλαίων και των βράχων και το έθιμο προέρχεται από τα αρχαία ελληνορωμαϊκά Ροζάλια (παγανιστικές εορτές της Άνοιξης), ενώ κατά τους χρόνους της Επανάστασης του 1821 η Αγία Ιερουσαλήμ υπήρξε ορμητήριο και σημείο συνάντησης των οπλαρχηγών της περιοχής.

Χαλκιδική

Στη Χαλκιδική την Τρίτη μέρα του Πάσχα διοργανώνεται στην παραλία της Συκιάς Αλογοδρομίες. Αποτελεί ένα έθιμο που μετρά πολλά χρόνια και αναβιώνει με επιτυχία το τελευταίο καιρό.

Μετά την καθιερωμένη λειτουργία στο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου, παραδίδεται η εικόνα μαζί με ευχές από τον ιερέα στους ιππείς, οι οποίοι αναλαμβάνουν ένα είδος λιτανείας, μεταφέροντας την εικόνα από το παρεκκλήσι στο χώρο διεξαγωγής των Αλογοδρομιών.

Την ίδια μέρα, Τρίτη του Πάσχα, στην Ιερισσό Χαλκιδικής αναβιώνει το έθιμο «του Χαρ'κού τ' αλώνι», που επίσης έχει τις ρίζες του στα χρόνια της τουρκοκρατίας.

Η περιοχή ήταν έδρα των καπεταναίων που ζούσαν στα γύρω βουνά και προετοιμαζόμενοι για την επανάσταση κατέβαιναν την τρίτη μέρα του Πάσχα στο χωριό, όπου γινόταν πανηγύρι και ξεγελώντας τον Μαντέμ Αγά, εξασκούσαν τους νέους του χωριού στη σκοποβολή. Στην ανάμνηση αυτού του ιστορικού πλέον πανηγυριού αναβιώνει το έθιμο κάθε Πάσχα.

Σπέτσες

Για όσους από εσάς θέλετε να ξεκινήστε από νωρίς τις καλοκαιρινές σας διακοπές στα ελληνικά νησιά, τότε το Πάσχα αποτελεί μια καλή αφορμή για να κάνετε την αρχή και να κλείσετε εισιτήριο για έναν από τους πιο κοντινούς και κλασικούς προορισμούς, τις Σπέτσες. Οπως σε όλα τα ελληνικά νησιά, έτσι και στις Σπέτσες, το Πάσχα είναι μαγικό. Το νησί αυτό που είναι γνωστό ως ριβιέρα των vip, την άνοιξη ανθίζει ολόκληρο και γεμίζει από μεθυστικά αρώματα.

Ο εορτασμός του Πάσχα γίνεται με ιδιαίτερη κατάνυξη, με θέα τη θάλασσα και τα έθιμα δημιουργούν μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα. Τη Μεγάλη Παρασκευή αρχίζουν οι περιφορές των επιτάφιων από τους ναούς του Αγίου Νικολάου, της Αναλήψεως, του Αγίου Αντωνίου και του Αγίου Ιωάννη και συναντιούνται στην πλατεία του Ποσειδωνίου. Κάθε ενορία του νησιού ακολουθεί και αναβιώνει τα δικά της έθιμα: στην ενορία της Ανάληψης καίνε μια βάρκα, ενώ στην πλατεία της Κουνουπίτσας πραγματοποιείται το «κάψιμο του Ιούδα» την Κυριακή του Πάσχα.

Θράκη

Την Μεγάλη Εβδομάδα σε πολλές περιοχές της Θράκης κάνουν τριήμερο, δηλαδή νηστεύουν τις τρεις πρώτες ημέρες.

Το έθιμο αυτό τηρούν συνήθως τα κορίτσια, γιατί πιστεύουν ότι «νηστικής καρδιάς πιάνει η ευχή» και ελπίζουν να βρουν γαμπρό. Την τελευταία μάλιστα βραδιά για να ονειρευτούν ποιόν θα πάρουν βάζουν κάτω από το μαξιλάρι τους «αλμυροκούλουρα». Οι μόνες δουλειές που επιτρέπονται την Μ. Εβδομάδα είναι το καθάρισμα του σπιτιού, το μαγείρεμα, το βράσιμο των αβγών και το ζύμωμα.

Καλαμάτα

Η Καλαμάτα γιορτάζει το Πάσχα με τα ιδιαίτερα έθιμα της, με κορυφαίο το σαϊτοπόλεμο που αναβιώνει κάθε Κυριακή του Πάσχα.

Η παράδοση θέλει τους Μεσσήνιους να χρησιμοποιούσαν τις σαΐτες για να σταματήσουν την επιδρομή του ιππικού των Τούρκων. Κάθε χρόνο η πόλη προσκαλεί όσους θέλουν να βιώσουν από κοντά αυτό το έθιμο και να απολαύσουν το εντυπωσιακό θέαμα. Οσοι συμμετέχουν στο σαϊτοπόλεμο χωρίζονται σε μπουλούκια και φορώντας παραδοσιακές ενδυμασίες, εκτοξεύουν τις χάρτινες σαΐτες που είναι γεμάτες με μπαρούτι.