Οι ίδιοι νιώθουν πρωτίστως ταξιδιώτες με βέσπα, ερευνητές, θιασώτες ίσως ενός πολύ διαφορετικού τρόπου ζωής. Ο Στέργιος Γκόγκος και η Μεσσήνια στην καταγωγή Αλεξάνδρα Φεφοπούλου έκαναν σπίτι τους για ένα διάστημα... την ήπειρο της Αφρικής και, επιστρέφοντας, θέλησαν να μεταφέρουν τις εμπειρίες και τις εικόνες τους στους φίλους και τους λάτρεις των ταξιδιών.

Με το βιβλίο τους “Ρύζι και χώμα” συγκινούν βαθιά όποιον περιδιαβαίνει τις σελίδες του - και ειδικά εκείνους που αγαπούν την ανεξερεύνητη “Μαύρη Ηπειρο”. Με τις αφηγήσεις τους, ακόμη κι εκείνοι που δεν έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν ως εκεί, νιώθουν τον καυτό αέρα να τους τρυπάει το δέρμα... Τα βιβλία έχουν άλλωστε αυτή τη δύναμη.

- Ο γύρος... του κόσμου σε μια βέσπα. Είστε οι πρώτοι που το κάνουν ή είναι μια γνωστή ιδέα, που απλά δεν είχε τύχει εμείς να ξέρουμε ως τώρα;

Στ. + Αλ.: «Δεν είμαστε σίγουροι αν υπάρχουν πια τέτοιες πρωτιές στον κόσμο μας. Πολλοί άνθρωποι, πολύ περισσότεροι απ' όσους νομίζουμε, γυρνούν τη γη με ό,τι μέσο έχει επιλέξει ο καθένας. Ποδηλάτες, πεζοπόροι, μοτοσυκλετιστές, οδηγοί αυτοκινήτων, τεράστιων ή μικροσκοπικών οχημάτων πάσης φύσης, ταξιδεύουν θέλοντας να δουν τι συμβαίνει λίγο πιο έξω απ' τη γειτονιά τους».

- Γιατί επιλέξατε την Αφρική; Αακούγεται κάπως επικίνδυνο λόγω καιρικών συνθηκών και πολιτικών καταστάσεων που είναι ασταθείς σε κάποιες χώρες.

Στ.: «Οταν ξεκίνησα να προγραμματίζω το ταξίδι, οι περισσότερες πληροφορίες που έβρισκα για την Αφρική είχαν να κάνουν με την επικινδυνότητα, τις ασθένειες, την έλλειψη υποδομών και οδικών δικτύων, τη δυσκολία πρόσβασης σε νερό, τρόφιμα, καύσιμα - και φυσικά, με το υψηλό κόστος. Με το σκεπτικό πως ήμουν στην αρχή του ταξιδιού, ξεκούραστος και με όχι τόσο ταλαιπωρημένο όχημα, θεώρησα καλή ιδέα να ξεκινήσω από αυτόν τον τόπο, θέλοντας να διαπιστώσω αν και κατά πόσο όλα αυτά ήταν υπερβολές. Σ' ό,τι αφορά την πολιτική αστάθεια κάποιων χωρών και τους κινδύνους που ίσως να προκύπτουν απ' αυτή, ακολουθούσα την κοινή λογική: Αν υπάρχει σύρραξη σε μια περιοχή, δεν πλησιάζω. Βέβαια, ενίοτε η εικόνα που έχουμε απ' τα ΜΜΕ είναι διαφορετική απ' την πραγματικότητα. Υπήρξαν περιπτώσεις που στα πιο "αφιλόξενα" μέρη γνώρισα τους πιο χαμογελαστούς ανθρώπους».

- Η συγγραφή γινόταν όσο ταξιδεύατε; Με ένα τάμπλετ ίσως;

Στ.+Αλ.: «Οσο ταξιδεύαμε, δουλεύαμε κυρίως πάνω στο σάιτ μας (worldvespa.net) δημοσιεύοντας φωτογραφίες, βίντεο και ιστορίες απ' την καθημερινότητά μας. Η συγγραφή ενός βιβλίου είναι πολύ περίπλοκη και απαιτητική υπόθεση, και γι' αυτόν τον λόγο επιλέξαμε να βρεθούμε σ' ένα προβλέψιμο περιβάλλον, όπου δε θα μας απασχολούσε το πού θα κοιμηθούμε το επόμενο βράδυ και βέβαια θα είχαμε απρόσκοπτη πρόσβαση στο Ιντερνετ».

- Υπήρξαν στιγμές που να νιώσατε απειλή ή φόβο; Και αν ναι, σε ποια χώρα;

Στ.: «Απειλή που να προέρχεται από κάποιον εξωτερικό, αντικειμενικό παράγοντα, δε νιώσαμε. Ο όποιος φόβος συνήθως ξεκινά από μέσα μας, όταν αντιμετωπίζουμε ανοίκειες καταστάσεις. Το πρώτο βράδυ ελεύθερης κατασκήνωσης στη σαβάνα, ίσως να μην κλείσαμε μάτι, αλλά όλα τα επόμενα κοιμηθήκαμε ήσυχοι. Αν όμως πρέπει ν' αναφερθώ σε μια πιο "περίεργη" κατάσταση, θα μιλήσω για τη Νιγηρία, όπου οι ντόπιοι, επηρεασμένοι από την Μπόκο Χαράμ, τα προβλήματα με τις πετρελαϊκές εταιρείες και τη γενική αστάθεια -σε συνδυασμό με τα κρούσματα διαφθοράς των αρχών- μας δυσκόλεψαν λίγο παραπάνω».

- Τι σας έκανε εντύπωση από τους ανθρώπους που συναντήσατε; Ηταν φιλόξενοι ή υπήρχε εμπόδιο λόγω της διαφορετικής γλώσσας;

Στ.+Αλ.: «Είναι αδύνατο να γνωρίζει κανείς τις γλώσσες όλων των ανθρώπων, αλλά μπορεί ν' αναγνωρίσει εύκολα τις προθέσεις τους. Η γλώσσα του σώματος, άλλωστε, είναι μάλλον παγκόσμια! Στα πιο απομακρυσμένα, στα πιο φτωχά μέρη, οι άνθρωποι ήταν οι πιο φιλόξενοι. Δεν υπήρχε μέρος που να μη μας επέτρεψαν να στήσουμε τη σκηνή. Δεν υπήρξε μέρος που να μην ήρθαν να μας δουν, να μας βοηθήσουν, να μας προσφέρουν ένα πιάτο ρύζι!».

- Υπήρξαν στιγμές που η βέσπα να χρειάστηκε κάποια επιδιόρθωση; Πώς αντιμετωπίζονταν τέτοιου είδους τεχνικές δυσκολίες;

Στ.: «Επιδιορθώσεις σ' ένα όχημα που κινείται καθημερινά σε δρόμους όχι πάντα καλούς, χρειάζονται. Ομως καμία απ' τις βλάβες δεν ήταν αρκετά σοβαρή για να διακυβευθεί το ίδιο το ταξίδι. Κουβαλάμε όσα ανταλλακτικά προβλέπουμε πως θα χρειαστούμε και βασιζόμαστε στην απλότητα του κινητήρα για να τον επισκευάσουμε μόνοι μας ή σε οποιοδήποτε συνεργείο. Ακόμα όμως και η βλάβη της βέσπας στο δάσος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, που με ανάγκασε να ταξιδέψω περίπου έναν μήνα πάνω σε φορτηγά, τελικά μου πρόσφερε την πιο δυνατή εμπειρία που είχα στην Αφρική».

- Ποια ήταν τα λόγια των ντόπιων που σας έμειναν χαραγμένα στο μυαλό;

Στ.+Αλ.: «Το μεγάλο μάθημα απ' το ταξίδι δε μας δόθηκε τόσο με λόγια, όσο με την παρατήρηση των ανθρώπων γύρω μας. Αυτό που είδαμε και που θα μείνει χαραγμένο στο μυαλό μας είναι η συνειδητοποίηση πως, όσες και να είναι οι πολιτισμικές διαφορές μεταξύ των ανθρώπων, πάντα υπάρχουν στοιχεία που μας ενώνουν. Αρκεί να μην κλείνουμε τα μάτια μας σ' αυτά».

- Η εικόνα της Αφρικής είναι διαφορετική από εκείνη που ο σύγχρονος κόσμος έχει σήμερα για την ήπειρο αυτή;

Στ.+Αλ.: «Αν ο "σύγχρονος" κόσμος έχει για την Αφρική μια εικόνα πλήρους εγκατάλειψης, φτώχειας, βίας, πολέμου, δυστυχίας και λοιπών δεινών, τότε αυτή η εικόνα είναι μονόπλευρη κι απλοϊκή. Αν, αντιθέτως, έχει μια εικόνα με χρώματα, μουσικές, τραγούδια και "αυθεντικά" παιδικά χαμόγελα, τότε, πάλι μονόπλευρα κι απλοϊκά τα βλέπει τα πράγματα. Η Αφρική, όπως και κάθε γωνιά του πλανήτη μας, έχει απ' όλα - και κυρίως έχει ανθρώπους που σαν όλους τους άλλους θέλουν να ζουν ευτυχισμένοι».

- Τελικά... με πόσους τρόπους μπορεί να μαγειρευτεί το ρύζι στην Αφρική;

Στ.+Αλ.: «Δυστυχώς, όχι με τόσους όσους θα θέλαμε! Στην κεντρική και τη δυτική Αφρική, το ρύζι είναι το πιάτο των φτωχών και συνήθως σερβίρεται με κάποια πολύ καυτερή σάλτσα και ίχνη από κρέας άγνωστης προέλευσης. Σίγουρα σε κάποιο ρεστοράν "δυτικού" τύπου θα το φροντίζουν λίγο παραπάνω· αλλά αυτό που θυμόμαστε απ' τα αμέτρητα πιάτα ρυζιού, δεν είναι η ίδια η συνταγή, μα οι άνθρωποι που μας το πρόσφεραν».

- Διαβάζοντας το βιβλίο αλλά και την ιστοσελίδα σας, διαπίστωσα πως η παραμονή σας στην Ελλάδα αυτή την περίοδο αποτελεί ένα "διάλειμμα" από το ταξίδι σας. Πότε σκέφτεστε να συνεχίσετε; Θα υπάρξει και 2ο βιβλίο που θα αφορά τη συνέχεια του ταξιδιού σας απ' την Αφρική στη Λατινική Αμερική;

Στ.+Αλ.: «Οντως, εδώ και καιρό έχουμε επιστρέψει στην Ελλάδα με μοναδικό σκοπό να ανασυγκροτηθούμε, να δούμε πώς θα συνεχίσουμε και ν' αξιοποιήσουμε το υλικό (φωτογραφίες, βίντεο, κείμενα) που έχουμε μαζέψει. Είμαστε πια βέβαιοι για το πόσο αγαπάμε όλα αυτά με τα οποία ασχολούμαστε, είτε είναι το γράψιμο, είτε το βίντεο και η φωτογραφία. Μέχρι τα μέσα του 2018 υπολογίζουμε να είναι έτοιμη η αγγλική μετάφραση του βιβλίου, καθώς και η ταινία που δουλεύουμε, με θέμα το ταξίδι στην Αφρική. Φυσικά θα υπάρξει κι άλλο βιβλίο, κι άλλη ταινία, κι ένα σωρό ακόμη πράγματα που έχουμε στο μυαλό μας να πραγματοποιήσουμε.

Η βέσπα μας, ο "Κίτσος", με την οποία ταξιδεύουμε, βρίσκεται στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας περιμένοντάς μας. Γύρω στο φθινόπωρο προγραμματίζουμε να ξαναπάρουμε το δρόμο, αυτή τη φορά απ' τη Βραζιλία, με κατεύθυνση την Κεντρική Αμερική και ύστερα... βλέπουμε. Η βέσπα βρίσκεται εκεί γιατί το κομμάτι της Αφρικής - που άλλωστε αφορά το βιβλίο - ήταν το πρώτο σκέλος του ταξιδιού, το οποίο συνεχίστηκε στη Λατινική Αμερική για άλλους 15 μήνες!».

• Η Αλεξάνδρα Φεφοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Απόφοιτος Φιλοσοφικής, συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνική Ανθρωπολογία. Απ’ το 2013 γυρνά τον κόσμο με τον Στέργιο. Αρθρογραφεί σε περιοδικά της Ελλάδας και του εξωτερικού. Μερικές φορές φωτογραφίζει, όμως αυτό που αγαπά περισσότερο είναι να γράφει. Η καταγωγή της από τη Μεσσηνία κρατάει από τα χωριά Καλογερέσι και Βαλύρα.

• Ο Στέργιος Γκόγκος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Το 2013 ξεκίνησε να γυρίσει τον κόσμο με τη βέσπα του. Είναι ερασιτέχνης φωτογράφος και δημιουργός βίντεο. Οταν δεν οδηγεί, περνά το χρόνο του μπροστά στον υπολογιστή, μαθαίνοντας ό,τι έχει σχέση με την εικόνα. Η μορφή που έχει το “Ρύζι και Χώμα” οφείλεται σ’ αυτόν.

Μέχρι στιγμής το βιβλίο παρουσιάζεται σε διάφορα σημεία της Ελλάδας. Στις εκδηλώσεις το κοινό παρακολουθεί και το ανάλογο βίντεο από το ταξίδι. Δεν αποκλείεται σύντομα το “Ρύζι και χώμα” να παρουσιαστεί και στην Καλαμάτα.

Επιμέλεια: Γιούλα Σαρδέλη