Όπως γράφει η δημοσιογράφος του BBC, Chloe Berge, όταν ο κόσμος μένει σπίτι, ο πλανήτης ωφελείται. Σε καμία περίπτωση, αυτό δε σημαίνει ότι ο κορονοϊός είναι κάτι καλό που έπρεπε να συμβεί για να δούμε τα θετικά αποτελέσματα που έχει η απουσία της ανθρώπινης δραστηριότητας, στο περιβάλλον.

Δορυφορικές εικόνες που δημοσιεύθηκαν από τη NASA και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος διαπίστωσαν μείωση των εκπομπών διοξειδίου του αζώτου (που προέρχονται κυρίως από την καύση ορυκτών καυσίμων) από τον Ιανουάριο έως τον Φεβρουάριο στην Κίνα, λόγω της οικονομικής επιβράδυνσης κατά την καραντίνα. Τα ευρήματα του Κέντρου Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA) δείχνουν ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της Κίνας (που προέρχονται επίσης από την καύση ορυκτών καυσίμων) μειώθηκαν κατά 25% λόγω των μέτρων που ελήφθησαν για τον περιορισμό του κορονοϊού.

Κατά την καραντίνα της Ιταλίας, παρόμοια δορυφορικά δεδομένα έδειξαν μείωση των εκπομπών διοξειδίου του αζώτου στη βόρεια περιοχή της χώρας, ενώ τα νερά στη Βενετία φαίνονται καθαρότερα λόγω της δραστικής μείωσης της κίνησης των τουριστικών σκαφών.

Στην Ινδία, η εθνική απαγόρευση της κυκλοφορίας στις 22 Μαρτίου είχε ως αποτέλεσμα το χαμηλότερο μέσο επίπεδο ρύπανσης από διοξείδιο του αζώτου που καταγράφηκε ποτέ την άνοιξη, σύμφωνα με το Κέντρο Έρευνας για την Ενέργεια και τον Καθαρό Αέρα (CREA). Και καθώς η Βόρεια Αμερική (ένας από τους σημαντικότερους ρυπαίνοντες του κόσμου) εισέρχεται σε μια σημαντική οικονομική ύφεση, είναι πιθανό να δούμε παρόμοια αποτελέσματα εκεί.

Ο κορονοϊός μας κάνει να σκεφτούμε το περιβάλλον

Φυσικά, μια παγκόσμια κρίση για την υγεία δεν είναι η απάντηση στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά το φαινόμενο θα πρέπει να μας δώσει λόγο να σκεφτούμε τον αντίκτυπο που έχει η ανθρώπινη δραστηριότητα στον πλανήτη - συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο ταξιδεύουμε.

Περιορισμοί σε μη απαραίτητα ταξίδια, σημαίνει ότι οι αεροπορικές εταιρείες έχουν καθηλωμένα τα αεροσκάφη τους, έχουν προχωρήσει σε διακοπές πτήσεων ή έχουν αναστείλει τις εργασίες τους εντελώς. Ενώ τα δεδομένα σχετικά με τα συγκεκριμένα περιβαλλοντικά αποτελέσματα της μειωμένης αεροπορικής κίνησης δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί, γνωρίζουμε ότι είναι πιθανό να έχουν σημαντικό αντίκτυπο.

Μια μελέτη του 2017 που πραγματοποιήθηκε από ερευνητές στο Lund University Center for Sustainability Studies στη Σουηδία (LUCSUS) σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο British Columbia, έδειξε ότι υπάρχουν τρεις προσωπικές επιλογές που μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε γρήγορα πολλές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου: μείωση των αεροπορικών ταξιδιών και των ταξιδιών με αυτοκίνητο, καθώς και η μείωση κατανάλωσης κρέατος.

Μια μελέτη του 2018 που δημοσιεύθηκε στο Nature Climate Change, έδειξε ότι οι εκπομπές από τον τουρισμό αυξάνουν έως και το 8% του παγκόσμιου συνόλου, με τις πτήσεις να αποτελούν το μεγαλύτερο μερίδιο αυτού. «Μέχρι στιγμής, η μεγαλύτερη δράση που μπορούμε να κάνουμε είναι να σταματήσουμε να πετάμε ή να πετάμε λιγότερο», δήλωσε η Kimberly Nicholas, επιστήμονας της αειφορίας στο LUCSUS. «Μια πτήση μετ 'επιστροφής από τη Νέα Υόρκη προς το Λονδίνο ισοδυναμεί με περίπου δύο χρόνια κατανάλωσης κρέατος [όσον αφορά το προσωπικό αποτύπωμα άνθρακα]».

Υπό το φως αυτών των εντυπωσιακών στατιστικών - σε συνδυασμό με τα ορατά σημάδια περιβαλλοντικής ανακούφισης που έχουμε δει καθώς ο κόσμος μένει σπίτι για να νικήσει τον Covid-19 - πρέπει να τεθεί το ερώτημα: όταν μπορούμε να ταξιδέψουμε ξανά, πρέπει;

Τι πρέπει να κάνουμε όταν ταξιδεύουμε για να βοηθήσουμε τον πλανήτη

Εάν θέλουμε να επιτύχουμε τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5 ° C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα έως το 2030, πρέπει να πραγματοποιήσουμε σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που ταξιδεύουμε. Μέρος αυτού θα πρέπει να προέρχεται από τους κλάδους των αεροπορικών εταιρειών και των μεταφορών.

Ορισμένες αεροπορικές εταιρείες προχωρούν στην έρευνα για καινοτομίες όπως τα βιοκαύσιμα και τα ηλεκτρικά αεροσκάφη. Ακόμα κι αν πετύχουμε με αυτές τις τεχνολογικές καινοτομίες, πρέπει να αλλάξουμε την προσέγγισή μας για ταξίδια ως άτομα. Ακριβώς όπως ο πλανήτης φαίνεται να «παίρνει μια βαθιά ανάσα» αυτή τη στιγμή, μας προσφέρθηκε επίσης μια ευκαιρία για ενδοσκόπηση. Παρόλο που αυτή η αποκάλυψη ήταν καταστροφική όσον αφορά το πόσο γρήγορα εξαπλώθηκε ο ιός παγκοσμίως, μας έδειξε επίσης πώς μπορούμε να ενωθούμε και να δράσουμε ως άτομα για το συλλογικό καλό.

Όταν αφήσουμε πίσω μας τον κορονοϊό, πρέπει να κοιτάξουμε για άλλη μια φορά έξω από τον εαυτό μας και να κάνουμε ατομική δράση για το καλό του πλανήτη. Ακριβώς όπως ο κορονοϊός έχει αναγκάσει τη ζωή μας να επιβραδυνθεί, πρέπει να εξετάσουμε μια πιο αργή, πιο προσεκτική προσέγγιση για τα ταξίδια. Υπάρχει μια αυθεντική σύνδεση με ένα μέρος που επισκεπτόμαστε, όπου αφιερώνουμε χρόνο για να κατανοήσουμε τους ανθρώπους, τον πολιτισμό και τη φυσική ομορφιά του με ουσιαστικό τρόπο. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει να κάνετε ένα μεγαλύτερο ταξίδι ανά έτος αντί να κάνετε πέντε ή έξι μικρότερα, κάτι που θα μείωνε δραστικά το αποτύπωμα άνθρακα.

«Ο υπερτουρισμός είναι άλλη μια μορφή υπερκατανάλωσης», δήλωσε ο Shannon Stowell, Διευθύνων Σύμβουλος της Adventure Travel Trade Association και υποστηρικτής του βιώσιμου ταξιδιού. «Είμαι χαρούμενος βλέποντας τον αριθμό του τουρισμού συνολικά χαμηλότερο, καθώς και για την αύξηση της ποιότητας του τουρισμού, όπου οι άνθρωποι κατανοούν καλύτερα τον προορισμό και έχουν θετικό αντίκτυπο σε αυτόν έναντι του υπερπληθυσμού και της ρύπανσης και της εξαφάνισης άγριων ζώων - που είναι όλα αποτελέσματα υπερβολικού τουρισμού», πρόσθεσε.

Επίσης, αντί να πετάτε σε μακρινές χώρες, μπορείτε να εξερευνείται άγνωστες περιοχές κοντά σας, που σίγουρα έχουν πολλά να σας προσφέρουν και δεν είχατε ποτέ την ευκαιρία να αντιληφθείτε την ομορφιά τους.

Σημαντική είναι ακόμα, η αντιστάθμιση ανθρακικού αποτυπώματος. Το Ανθρακικό αποτύπωμα υπολογίζει τις εκπομπές των 6 αερίων του θερμοκηπίου που έχουν καθοριστεί από το πρωτόκολλο του Κιότο (Διοξείδιο του άνθρακα (CO2), Υδροφθοράνθρακες (HFCs), Υπερφθοράνθρακες (PFCs), Εξαφθοριούχο θείο (SF6), Μεθάνιο (CH4), Μονοξείδιο του Αζώτου (N2O), οι οποίες προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα από ένα άτομο, επιχείρηση/οργανισμό, εκδήλωση ή προϊόν.

Το πώς πετάμε επίσης έχει σημασία. Όσο δελεαστικός είναι ο επιπλέον χώρος για τα πόδια στην business class, η αγορά αυτών των θέσεων αυξάνει επίσης το αποτύπωμα άνθρακα, επειδή σημαίνει λιγότερους επιβάτες ανά αεροπλάνο.

Όταν είμαστε στο έδαφος σε έναν προορισμό, μπορούμε να μειώσουμε το αποτύπωμά μας με σεβασμό στον πολιτισμό και το περιβάλλον της περιοχής. Όταν ταξιδεύετε σε ένα νέο μέρος, είστε επισκέπτης στο σπίτι τους. Για να το επιτύχετε αυτό, θα πρέπει να επιλέξετε βιώσιμα καταλύματα και δραστηριότητες και έναν οικολογικό τρόπο μεταφοράς για να εξερευνήσετε το μέρος στο οποίο βρίσκεστε. Αυτό μπορεί να σημαίνει συνεργασία με έναν βιώσιμο τοπικό ταξιδιωτικό πράκτορα που είναι πιο εξοικειωμένος με το τουριστικό τοπίο, κάτι που επίσης βοηθά την τοπική οικονομία.

«Χρειαζόμαστε τα ταξίδια»

«Χρειαζόμαστε ακόμα ταξίδια», αναφέρουν οι ειδικοί. «Ο τουρισμός είναι ένας από τους μεγαλύτερους εργοδότες στον κόσμο και υπάρχουν προορισμοί, παγκοσμίως, που βασίζονται στα ταξίδια και τον τουρισμό για επιβίωση». Υπενθυμίζεται ότι το Παγκόσμιο Συμβούλιο Τουρισμού και Ταξιδιών (WTCC), υπολογίζει το κόστος του κορονοϊού στην παγκόσμια ταξιδιωτική-τουριστική βιομηχανία, σε 2,1 τρισ. δολάρια.

Εκτός της παγκόσμιας τουριστικής οικονομίας, τα ταξίδια έχουν τη δυνατότητα να ωφελήσουν όλους μας. Όταν ταξιδεύουμε με νόημα, αποκτούμε διαπολιτισμική κατανόηση και αναπτύσσουμε μεγαλύτερη ενσυναίσθηση για άτομα εκτός του άμεσου κύκλου μας. Τα ταξίδια μας δίνουν την παγκόσμια προοπτική που χρειαζόμαστε, για να νοιαζόμαστε για το μέλλον του σπιτιού μας εδώ στη Γη.

Αυτή η κρίση μπορεί να μας δώσει την ευκαιρία να ενστερνιστούμε μια νέα νοοτροπία ταξιδιού. «Δεν μπορώ να φανταστώ έναν κόσμο χωρίς ταξίδια, αλλά ξέρω ότι αν δεν αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο ταξιδεύουμε, δεν θα μας έχει μείνει πλανήτης για να εξερευνήσουμε», καταλήγει στο άρθρο της στο BBC, η Chloe Berge.