Κάποια αρχαία, κάποια μεσαιωνικά, κάποια νεότερα τα συναντάμε σε κορυφές ψηλών λόφων ή δίπλα στη θάλασσα, να στέκουν αγέρωχα και να μας παρασύρουν σε ένα διαφορετικό ταξίδι.
Η περιήγηση σε αυτά είναι μια μοναδική εμπειρία, αποτελώντας μια αφορμή σε όσους αρέσκονται να πραγματοποιούν σύντομες αποδράσεις.
Το travel.eleftheriaonline συγκέντρωσε τα κάστρα-κοσμήματα της Πελοποννήσου τα οποία αξίζει να ανακαλύψετε από κοντά.
Κάστρο Ρίου, Αχαΐα
Οχυρωματικό έργο του Σουλτάνου Βαγιαζήτ Β’, χτίστηκε απέναντι από το κάστρο του Αντιρρίου, ώστε έτσι να ελέγχεται το θαλάσσιο πέρασμα, από το Ιόνιο Πέλαγος στον Κορινθιακό Κόλπο, που λεγόταν «Κιουτσούκ Τσανάκ Καλέ», δηλαδή «Μικρά Δαρδανέλλια». Οι Ρωμαίοι είχαν δημιουργήσει στρατιωτική βάση στο Ρίο, διότι είχαν αναγνωρίσει τη σημασία των στενών Ρίου - Αντιρρίου. Αλλά και ο Θουκυδίδης αναφέρει τα τοπωνύμια Ρίον Μολυκρικόν (το σημερινό Αντίρριο) το οποίο μάλιστα ήταν «φίλιον τοις Αθηναίοις» και Ρίον Αχαϊκόν το οποίο «εστίν αντιπέρας, το εν τη Πελοποννήσω». Το 1499 άρχισε η κατασκευή της οχύρωσης με τη σημερινή της μορφή, κατά τη διάρκεια του τουρκοβενετικού πολέμου, από τον σουλτάνο Βαγιαζήτ B´, πάνω στα ερείπια ρωμαϊκών οχυρώσεων. Η αρχική οχύρωση ήταν μικρότερη σε έκτα,η με διπλό περίβολο και τάφρο. Το 1532 έγινε κατάληψη από τους Ισπανούς και τον Αντρέα Ντόρια και ανακατάληψη από τους Τούρκους. Το 1603, οι Ιππότες της Μάλτας προκαλούν σημαντικές καταστροφές. Αργότερα όμως (το 1687), όταν ο Μοροζίνι κατάλαβε τον Μοριά, οι Ενετοί ξανάχτισαν το κάστρο στη μορφή περίπου που έχει σήμερα. Παράλληλα έχτισαν και το κάστρο του Αντιρρίου, και τα όπλισαν και τα δύο με κανόνια: 60 στο Ρίο και 30 στο Αντίρριο. Το 1715 γίνεται κατάληψη του Κάστρου από τους Τούρκους, ενώ το 1828 το κάστρο ύστερα από πολιορκία παραδίδεται από τους Τούρκους στον στρατηγό Μαιζόν. Επισκευάζεται και παραδίδεται στους ΄Ελληνες. Το Κάστρο χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή για μεγάλο διάστημα. Στο Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο εγκαταστάθηκαν Γερμανοί. Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου τα δύο κάστρα, Ρίο-Αντίρριο, ήταν δεμένα με τεράστιες αλυσίδες, για να αποτρέπουν το πέρασμα πλοίων στον Κορινθιακό κόλπο.
Ακροκόρινθος, Κορινθία
Ο Ακροκόρινθος δεσπόζει στα 575 μέτρα, αγναντεύοντας την πεδιάδα της Κορίνθου, και αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σε έκταση κάστρα της Πελοποννήσου. Η περίμετρος των τειχών του φτάνει τα 3 χιλιόμετρα. Λόγω της μορφολογίας του, χρησιμοποιήθηκε από τα αρχαία χρόνια ως σκοπιά που αναδείχθηκε σε κάστρο-φρούριο, από το οποίο και εποπτευόταν κάθε τυχόν επιδρομή από την Στερεά Ελλάδα ή από τη θάλασσα. Από την κορφή του λόφου η θέα είναι φαντασμαγορική, καλύπτοντας τον Πατραϊκό και Κορινθιακό Κόλπο, τις νότιες ακτές της Στερεάς Ελλάδας, όλο το δυτικό τμήμα του Σαρωνικού, τη Σαλαμίνα και την Αίγινα.
Χλεμούτσι, Ηλεία
Σε μια περιοχή της Ηλείας κοντά στο χωριό Κάστρο, ορθώνεται επιβλητικό, στην κορυφή λόφου, το μεσαιωνικό κάστρο Χλεμούτσι. Εξαίρετο δείγμα φράγκικης φρουριακής αρχιτεκτονικής, το κάστρο, που αποτελούσε το ισχυρότερο οχυρό του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, οικοδομήθηκε επί της ηγεμονίας του Γοδεφρείδου Α’ Βιλεαρδουίνου, κατά τα έτη 1220-1223. Το αρχικό όνομα του κάστρου ήταν Clermont, όπως το ονόμαζαν οι Γάλλοι ιδιοκτήτες του. Είναι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα κάστρα της Πελοποννήσου και απολαμβάνει άπλετη θέα σε ολόκληρη την πεδιάδα της Ηλείας και στο Ιόνιο Πέλαγος.
Παλαμήδι, Αργολίδα
Κατασκευάστηκε το 1687 από τους Βενετούς και σήμερα αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα αξιοθέατα του Ναυπλίου. Είναι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα κάστρα της Ελλάδας, παράδειγμα ενετικής οχυρωματικής αρχιτεκτονικής. Μετά την Επανάσταση, το Παλαμήδι χρησίμευσε σαν φυλακή, στην οποία το 1833 φυλακίστηκε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ο λόφος πάνω στον οποίο βρίσκεται έχει ύψος 216 μέτρα και πήρε την ονομασία του από τον ομηρικό ήρωα Παλαμήδη. Υπάρχει ο εύκολος τρόπος (με το αυτοκίνητο) και ο δύσκολος τρόπος (τα περιβόητα 999 σκαλοπάτια που στην πραγματικότητα είναι λίγο λιγότερα) για να ανέβεις στο Παλαμήδι. Όπως και να ανέβεις όμως, η θέα από εκεί στην πόλη και τη θάλασσα είναι μοναδική.
Νιόκαστρο, Μεσσηνία
Ένα από τα καλύτερα διατηρημένα κάστρα της Ελλάδας είναι το Νιόκαστρο, το κάστρο που έχτισαν οι Οθωμανοί το 1573 στη νότια πλευρά της Πύλου, πάνω στη θάλασσα. Είναι ένα από τα δύο κάστρα που διαφύλατταν τον στρατηγικό όρμο του Ναυαρίνου- η βόρεια είσοδός του φυλασσόταν από το Παλαιόκαστρο Ναυαρίνου, μεσαιωνικό φρούριο του 13ου αιώνα. Το κάστρο ήταν ιδιαίτερα ισχυρό καθώς διέθετε τριπλή αμυντική οχύρωση: τάφρο, τείχη και την ισχυρή Ακρόπολη. Τα τείχη του είναι χτισμένα με πελεκημένους ασβεστόλιθους και πωρόλιθους και φτάνουν τα 8,5 μ ύψος και τα 2,5-3 μέτρα πάχος.
Κορώνη, Μεσσηνία
Χτισμένη στο νοτιοδυτικό άκρο της Πελοποννήσου, η αρχοντική Κορώνη είναι μια από τις ωραιότερες μικρές ελληνικές πόλεις. Το ξακουστό και επιβλητικό κάστρο της Κορώνης χτίστηκε από τους Ενετούς στα τέλη του 13ου αιώνα πάνω στα ερείπια βυζαντινού φρουρίου. Η στρατηγική του θέση -επάνω στο ψηλότερο σημείο της χερσονήσου- το καθιστούσε ιδανικό σημείο για την επίβλεψη όλης της περιοχής. Πρόκειται για ένα εξαίρετο δείγμα βενετσιάνικης οχυρωματικής τεχνικής με ογκώδεις πύλες, υπόγεια περάσματα, στιβαρά τείχη και τετράγωνους πύργους. Μάλιστα, εξακολουθεί να κατοικείται ακόμη και σήμερα. Κάνοντας μια βόλτα στα καλντερίμια του μπορεί να δει κανείς τα ερείπια του ναού της Αγίας Σοφίας και το επισκέψιμο παλαιοημερολογίτικο γυναικείο μοναστήρι του Τίμιου Προδρόμου, αλλά και να απολαύσει τη μαγευτική θέα στην Κορώνη και το Μεσσηνιακό κόλπο.
Μεθώνη, Μεσσηνία
Στα νότια της Πύλου και απέναντι από τη νήσο Σαπιέντζα βρίσκεται η Μεθώνη, μια όμορφη μικρή πόλη με σπίτια σε νεοκλασικό ύφος. Το διασημότερο αξιοθέατο δεν είναι άλλο από το κάστρο της, ένα από τα πιο σημαντικά οχυρωματικά συμπλέγματα στην Ελλάδα. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους αποτελούσε σταθμό στο δρόμο των προσκυνητών για τους Αγίους Τόπους και των εμπορικών πλοίων από τη Δύση στην Ανατολή. Το κάστρο εκτείνεται σε έκταση 93 στρεμμάτων και καταλήγει στο Μπούρτζι, τον οκτάπλευρο πύργο που βρέχεται ολόγυρα από τη θάλασσα.
Μυστράς, Λακωνία
Πέντε χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Σπάρτης, σε ένα βραχώδη λόφο στους πρόποδες του Ταΰγετου, υψώνεται η καστροπολιτεία του Μυστρά. Πρόκειται για μία από τις σπουδαιότερες καστροπολιτείες της χώρας, που το 1989 χαρακτηρίστηκε από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η έρημη στις μέρες μας καστροπολιτεία ήταν μια λαμπρή και ισχυρή βυζαντινή πολιτεία. Η ιστορία της αρχίζει από τα μέσα του 13ου αιώνα, όταν ολοκληρώθηκε η κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Φράγκους και ο Γουλιέλμος Β΄ Βιλλεαρδουίνος έχτισε ισχυρό τείχος και κάστρο στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου, στην κορυφή ενός υψώματος, που λεγόταν Μυστράς ή Μυζηθράς. Στο πέρασμα των χρόνων, αναπτύχθηκε μια ολόκληρη καστροπολιτεία που πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών, των Οθωμανών και των Ενετών. Τα πιο γνωστά σωζόμενα μνημεία είναι η Αγία Σοφία, το Παλάτι των Δεσποτών, η Μονή της Παντάνασσας, η Μητρόπολη (ή Άγιος Δημήτριος), οι Άγιοι Θεόδωροι, η Παναγία η Οδηγήτρια, ενώ στη νότια πλευρά της Κάτω Χώρας υπάρχουν τα ερείπια από τα αρχοντικά των Λάσκαρη και Φραγκόπουλου. Το μουσείο ολοκληρώνει με τον καλύτερο τρόπο την περιήγηση.
Μονεμβασιά, Λακωνία
Στο νότιο άκρο της ανατολικής ακτής της Πελοποννήσου, η μεσαιωνική περιτειχισμένη καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, με τις 40 βυζαντινές εκκλησίες και τα δαιδαλώδη καλντερίμια της, μοιάζει σαν να έχει βγει από παραμύθι. Ακόμα και από μακριά, είναι αδύνατο να μην αισθανθείς δέος στη θέα του τεράστιου βράχου. Περνώντας την κεντρική πύλη αρχίζει το σεργιάνι σε έναν άψογα διατηρημένο μεσαιωνικό οικισμό με λιθόστρωτα καλντερίμια, παλιά αρχοντικά και βυζαντινές εκκλησίες που συνυπάρχουν αρμονικά με παραδοσιακούς ξενώνες, δεκάδες καταστήματα, εστιατόρια και καφέ. Στην κεντρική πλατεία με το φημισμένο κανόνι που σημαδεύει προς τη θάλασσα, βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο, ενώ θα δείτε και τον περίφημο ναό του Ελκόμενου Χριστού, με σπάνιες εικόνες, από τις οποίες ξεχωρίζει εκείνη της Σταύρωσης. Στην Πάνω Πόλη, στην άκρη ενός γκρεμού, 300 μ. πάνω από το Μυρτώο πέλαγος, δεσπόζει ο ναός της Αγίας Σοφίας που χτίστηκε τον 12ο αιώνα. Από εδώ η θέα της Μονεμβασιάς και της θάλασσας που απλώνεται στα «πόδια» της είναι καθηλωτική.
Παράλιο Άστρος, Αρκαδία
Στο Παράλιο Άστρος και στην νότια κορυφή του λόφου (νησί) που δεσπόζει του λιμανιού, υπάρχει κάστρο από τα χρόνια της φραγκοκρατίας. Συχνά αναφέρεται και σαν Κάστρο (ή Πύργος) των Ζαφειρόπουλων. Το έχτισε το 1256 μ.Χ. ο πρίγκιπας Γουλιέλμος Βιλεαρδουινός (Castello della estella όπως το ονόμαζε) και διέμενε σ' αυτό ο Ενετός Διοικητής. Στα μεταγενέστερα χρόνια της Τουρκοκρατίας το κάστρο διαμορφώθηκε σε ισχυρό αμυντικό συγκρότημα. Τον 18ο αιώνα, τρεις αδελφοί, οι αδελφοί Ζαφειρόπουλοι, εύποροι έμποροι στο εξωτερικό, επέστρεψαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους για να αγωνιστούν κατά των Τούρκων και οικοδόμησαν στο χώρο του κάστρου τρεις κατοικίες, διαμορφώνοντας παράλληλα το εσωτερικό του. Οι κατοικίες αυτές είναι χαρακτηριστικά δείγματα της προεπαναστατικής αρχιτεκτονικής της περιοχής και σώζονται μέχρι σήμερα, οι δύο πρώτες σε ημιερειπωμένη και η Τρίτη σε ερειπωμένη κατάσταση.
Καρύταινα, Αρκαδία
Το κάστρο της Καρύταινας, βρίσκεται στα νότια του χωριού πάνω σ’ έναν απόκρημνο βράχο. Υπήρξε ένα από τα πιο αξιόλογα φρούρια της Πελοποννήσου κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας. Χτίστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα (μάλλον το 1245) από τον ξακουστό Γάλλο ιππότη Γοδεφρείδο ντε Μπρυγιέρ (Geoffrey de Bruyeres ή de Briel), βαρώνο της Καρύταινας. Ο ντε Μπρυγιέρ, γεννημένος στην Ελλάδα, είναι από τις πρωταγωνιστικές φυσιογνωμίες στο Χρονικόν του Μορέως. Κληρονόμησε την Καρύταινα από τον πατέρα του Ούγκο που στη μοιρασιά της Πελοποννήσου ανάμεσα στους Φράγκους Σταυροφόρους, το 1209, πήρε μία από τις 12 βαρωνίες του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. Η βαρωνία της Καρύταινας είχε 22 φέουδα. Πριν τη Φραγκοκρατία, δεν υπάρχουν αναφορές για την Καρύταινα. Υπάρχουν πάντως σοβαρές ενδείξεις ότι στη θέση προϋπήρχε βυζαντινό και ίσως και αρχαίο κάστρο (αρχαία Βρένθη).
Μπούρτζι, Αργολίδα
Το έτερο κάστρο της πόλης, το Μπούρτζι συγκεντρώνει το μεγάλο ενδιαφέρον των επισκεπτών. Castello dello Soglio. Αυτό ήταν το πρώτο όνομα του ενετικού κάστρου που όλοι γνωρίζουμε ως Μπούρτζι και που στα τουρκικά σημαίνει «Νησί-φρούριο». Κτίστηκε πάνω στο νησάκι των Αγίων Θεοδώρων το 1473 από τον Ιταλό μηχανικό Γκαμπέλο, ο οποίος του έδωσε και το αρχικό του όνομα. Κατά τις αιματηρές ελληνικές εμφύλιες εχθροπραξίες (1823 – 1833), η τότε κυβέρνηση κατέφυγε δύο φορές στο Μπούρτζι για την ασφάλειά της. Το 1865, ο βασιλιάς Γεώργιος ο έδωσε εντολή για τον αφοπλισμό του και χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία του εκάστοτε δήμιου, ο οποίος εκτελούσε τους θανατοποινίτες του Παλαμηδίου. Λέγεται ότι επέλεξαν το Μπούρτζι, επειδή οι δήμιοι ήταν μισητά πρόσωπα στην τοπική κοινωνία, οπότε το να μένουν σε ένα απομονωμένο μέρος, έμοιαζε η ιδανική λύση για να αποφευχθούν τυχόν προβλήματα. Από το 1930 το κάστρο μετατράπηκε σε ξενοδοχείο, που λειτουργούσε έως το 1970, φιλοξενώντας πολλές προσωπικότητες. Σήμερα, αποτελεί μαζί με το Παλαμήδι το σήμα -κατατεθέν του Ναυπλίου και μπορείς να μεταβείς με βαρκούλες που βρίσκονται μπροστά στο λιμένα. Η θέα από το Μπούρτζι προς την πόλη, με το εμβληματικό Παλαμήδι είναι απλά μαγευτική.
Ανδρούσα, Μεσσηνία
Το Κάστρο της Ανδρούσας είναι μεσαιωνικό κτίσμα του 13ου αιώνα τα ερείπια του οποίου διασώζονται σε σχετικά καλή κατάσταση στην Ανδρούσα Μεσσηνίας, 21 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα. Βρίσκεται χτισμένο σε μικρό λόφο και εποπτεύει όλο τον κάμπο της περιοχής. Σήμερα χρησιμοποιείται για διάφορες εκδηλώσεις. Το πιο αξιοσημείωτο στην ιστορία του κάστρου είναι ότι υπήρξε έδρα της περιβόητης Εταιρείας των Ναβαρραίων που ήταν οι τελευταίοι Φράγκοι κυρίαρχοι του Πριγκιπάτου της Αχαΐας.
Κυπαρισσία, Μεσσηνία
Ένα κάστρο που δεσπόζει πάνω από την Kυπαρισσία και προσφέρει μοναδική θέα προς την πόλη και το Ιόνιο πέλαγος. To κάστρο στη μορφή που σώζεται σήμερα είναι Φράγκικο. Κτίστηκε στα θεμέλια ενός παλιότερου Βυζαντινού φρουρίου που είχε κτιστεί στη θέση αρχαίας ακρόπολης. Υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά κάστρα στην Πελοπόννησο επί Φραγκοκρατίας.
Κελεφά, Λακωνία
Το κάστρο βρίσκεται δυτικά του χωριού Κελεφά και νότια του Οιτύλου. Κτισμένο στην νοτιότερη απόληξη της οροσειράς του Ταϋγέτου, δεσπόζει σε φυσική οχυρωματική θέση πάνω από τον όρμο του Οιτύλου.
Πάτρα, Αχαΐα
Το Κάστρο της Πάτρας χτίστηκε κατά το δεύτερο μισό του 6ου μ.Χ. αιώνα, επάνω στα ερείπια της αρχαίας Ακρόπολης. Βρίσκεται σε ένα χαμηλό λόφο του Παναχαϊκού σε απόσταση 800 μέτρων περίπου από την ακτή. Κατασκευάστηκε από τον Ιουστινιανό μετά τον καταστροφικό σεισμό του 551 με υλικά προχριστιανικών οικοδομημάτων για την άμυνα της περιοχής και των κατοίκων της. Στους αιώνες που ακολούθησαν και έως το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, παρέμεινε σε αδιάκοπη χρήση για την άμυνα της πόλης, αλλά και ως διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο. Στους Βυζαντινούς αιώνες, μέχρι τον ερχομό των Φράγκων (1205) το πολιόρκησαν Σλάβοι, Σαρακηνοί, Βούλγαροι, Νορμανδοί κ.α. χωρίς όμως να κατορθώσουν να το κατακτήσουν. Στα 805 μ.Χ. οι κάτοικοι της πόλης πολιορκήθηκαν στο κάστρο από Σλάβους και Σαρακηνούς και η νίκη τους που αποδόθηκε σε θαύμα του πολιούχου Αγίου Ανδρέα, ήταν καθοριστική για την αναχαίτιση των βαρβαρικών επιδρομών στην Πελοπόννησο. Στην περίοδο της Φραγκοκρατίας, μετά το 1204, οι Φράγκοι σταυροφόροι το μεγάλωσαν, το ενίσχυσαν και άνοιξαν τάφρο στις τρεις πλευρές του. Το 1278 υποθηκεύτηκε στο Λατίνο Αρχιεπίσκοπο ενώ το 1408 παραχωρήθηκε από τον Πάπα για πέντε χρόνια και έναντι μισθώματος, στους Ενετούς. Στα χέρια του Λατίνου Αρχιεπισκόπου έμεινε έως το 1430 που απελευθερώθηκε από τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, την εποχή που οι Δεσπότες του Μυστρά κατόρθωσαν να επικρατήσουν σε όλη σχεδόν την Πελοπόννησο διώχνοντας τους Φράγκους. Ο Κωνσταντίνος προχώρησε σε προσθήκες και επισκευές των τειχών. Οι Τούρκοι το κατέλαβαν το 1458 και παρέμειναν εκεί όλη σχεδόν την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το κάστρο πέρασε στα χέρια των Ελλήνων μόλις το 1828 μετά την παράδοσή του από την τουρκική φρουρά στον Γάλλο στρατηγό Μαιζόν του Γαλλικού Εκστρατευτικόυ Σώματος. Από το 1973 το Κάστρο είναι στην εποπτεία της 6ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Στο λυόμενο θέατρο (640 θέσεων) που βρίσκεται στον εσωτερικό περίβολο, φιλοξενούνται κάθε καλοκαίρι πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Καλαμάτα, Μεσσηνία
Tο κάστρο βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της πόλης της Καλαμάτας, σε χαμηλό βραχώδη λόφο επάνω από τον ποταμό Νέδοντα. Η ίδρυσή του ανάγεται στη βυζαντινή περίοδο, ωστόσο η σημερινή του μορφή οφείλεται στην ανοικοδόμησή του του από το Φράγκο πρίγκιπα και ιδρυτή του πριγκιπάτου της Αχαΐας, Γοδεφρείδο Α΄ Βιλλεαρδουΐνο, στις αρχές του 13ου αιώνα.
Με πληροφορίες από kastra.eu.