Κρυστάλλινα ποτάμια το νερό των οποίων μπορείς ακόμα και να πιείς.

Θεόρατα βράχια που λες κι αγγίζουν τον ουρανό.

Φαντασμαγορικά τοπία απλωμένα ως εκεί που φτάνει το μάτι.

Θορυβώδεις καταρράκτες να σκορπίζουν τη δροσιά τους και άλλα πολλά, είναι τα στοιχεία που μας κάνουν να τα επισκεφτούμε με την πρώτη ευκαιρία.

Δείτε τα ωραιότερα που επέλεξε το travel.eleftheriaonline για εσάς, μέσα από ιδιαίτερα βίντεο:

Φαράγγι Χαυγά Οροπεδίου

Το Φαράγγι του Χαυγά είναι το μοναδικό μεγάλο φαράγγι στο Οροπέδιο Λασιθίου και σχηματίζεται ανάμεσα στα υψώματα Καθάριος Λάκκος (1190) και Καθάρια Κεφάλα (1269) της Δίκτης. Μέσα από το φαράγγι περνά ο Χαυγάς ή Ξενικός Ποταμός που συγκεντρώνει τα νερά του Οροπεδίου Καθαρού, περνάει από το Οροπέδιο Λασιθίου (ως Μεγάλος Ποταμός) και τα μεταφέρει στην καταβόθρα του Χώνου. Από εκεί εξέρχονται από τις Φλέβες της Κασταμονίτσας και μέσω του ποταμού Αποσελέμη καταλήγουν στο φράγμα του Αποσελέμη. Το όνομα «Χαυγάς», όσο και παραφθορές του (π.χ. χαυγούδι) είναι πολύ κοινό για τα φαράγγια της Ανατολικής Κρήτης, και σημαίνει φαράγγι.

Το φαράγγι έχει συνολικό μήκος περίπου 4χλμ και είναι σχετικά ομαλό και προσβάσιμο στον καθένα στο τμήμα από την έξοδό του, όπου είναι αρκετά ανοικτό και δημιουργεί στο πλάι μεγάλες σάρες. Στη συνέχεια το φαράγγι στενεύει απότομα και η πορεία ανηφορίζει μέχρι την πανέμορφη λίμνη του Νεραϊδοκόλυμπου, στη βάση ενός μικρού καταρράκτη με ένα ολοστρόγγυλο ογκόλιθο. Ο Νεραϊδοκόλυμπος διακόπτει την πορεία προς το υπόλοιπο φαράγγι και για να το ξεπεράσουμε, απαιτείται να επιστρέψουμε λίγα μέτρα πίσω και να ακολουθήσουμε το μονοπάτι Ε4 στα πλάγια του φαραγγιού που οδηγεί στο Οροπέδιο Καθαρό.

Το τοπίο μέσα στο φαράγγι, που είναι τμήμα του Ε4, είναι πραγματικά παρθένο αφού είναι ελάχιστοι οι τυχεροί που αποφασίζουν να το επισκεφθούν. Εάν αποφασίσετε να το διασχίσετε, ακολουθήστε την συνηθέστερη πορεία, δηλαδή ανάπόδα, μπαίνοντας από την έξοδο του, δίπλα στην λιμνοδεξαμενή του Αγίου Γεωργίου, μέσω χωματόδρομων που ξεκινούν από το χωριό Άγιος Κωνσταντίνος. Στις πλαγιές του υπάρχει άφθονη δενδρώδης βλάστηση, κυρίως από σφενδάμια και πρίνους. Ο ποταμός έχει νερό μόνο μετά από μεγάλες νεροποντές, ενώ ο Νεραϊδοκόλυμπος όλο το χρόνο.

Φαράγγι Αγίων Πάντων

Το φαράγγι των Αγίων Πάντων στη Σκοπή Σητείας αποτελεί μία από τις πιο πράσινες και όμορφες περιπατητικές διαδρομές ολόκληρης της ανατολικής Κρήτης, μια πραγματική όαση δροσιάς. Η εύκολη πορεία γίνεται όλη μέσα στην κοίτη σε πολύ καλά σηματοδοτημένο μονοπάτι. το οποίο σε όλη τη διαδρομή κινείται στον ίσκιο που δημιουργούν αιωνόβια πλατάνια και άλλα δέντρα. Το χειμώνα το ποτάμι που ονομάζεται Σκαφιδαράς τρέχει νερό, ενώ κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου υπάρχει νερό σε δύο πηγές που ξεδιψούν τον περιπατητή σε δύο διαφορετικά σημεία του φαραγγιού. Η πρώτη πηγή ονομάζεται Κουτσουνάρι και πέφτει από το βράχο στο τοίχωμα ψηλά δημιουργώντας όντως αυτό που στο κρητικό ιδίωμα ονομάζεται «κουτσουνάρι», ενώ η δεύτερη πηγή ονομάζεται Χωστό Νερό και πηγάζει μέσα σε ένα σπήλαιο, στο οποίο μας οδηγεί το μονοπάτι. Η έξοδος του φαραγγιού βρίσκεται στην αμμουδερή παραλία των Αγίων Πάντων, λίγο πριν το μοναστήρι Φανερωμένης Σητείας.

Εκεί στην εκβολή του ποταμιού στη θάλασσα δημιουργείται ιδίως τους χειμερινούς μήνες ένας από τους πιο σημαντικούς υδροβιότοπους της Ανατολικής Κρήτης. Λίγο παραμέσα συναντάμε το ναό των Αγίων Πάντων που δίνει την ονομασία σε όλο το φαράγγι με όμορφο χώρο αναψυχής.. Όλη η περιοχή στο αρχικό αυτό κομμάτι του φαραγγιού χαρακτηρίζεται από ένα γεωλογικό θαύμα μοναδικό σε όλο τον Κρητικό χώρο που παρόμοιο του δε συναντάμε πουθενά αλλού. Αυτό είναι τα τοιχώματα του φαραγγιού από λευκό ασβεστόλιθο που η διάβρωση τους έχει δώσει απίστευτες μορφές και μοιάζουν με μανιτάρια πλευρώτους! Όσο ανεβαίνουμε και πιο πάνω, ανάποδα στη ροή του ρέματος, το ένα θαύμα διαδέχεται το άλλο και τα τοιχώματα όλο και στενεύουν ενώ συναντάμε και αρκετά σπήλαια σε όλη τη διάρκεια της διαδρομής.

Φαράγγι Κριτσάς

Το Φαράγγι της Κριτσάς ή Χαυγάς ξεκινάει από το γραφικό χωριό της Κριτσάς, 9.5χλμ νοτιοδυτικά του Αγίου Νικολάου και καταλήγει στο χωριό Τάπες, μετά από περίπου 10χλμ πεζοπορίας. Είναι εύκολα προσβάσιμο με ελάχιστα σημεία που θα πρέπει να σκαρφαλώσετε σε κάποιους βράχους, ενώ σε μερικά εντυπωσιακά σημεία στενεύει τόσο πολύ που το πλάτος του φτάνει μόλις το 1.5μ. Η μόνη περίοδος που δεν μπορείτε να περάσετε είναι όταν έχει βρέξει αρκετά και υπάρχουν μεγάλες κολύμπες στο φαράγγι, που κλείνουν τα περάσματα (εκτός αν αποφασίσετε να βραχείτε).

Η είσοδος του κοντά στην Κριτσά είναι εντυπωσιακή, καθώς το βουνό σκίζεται στα δύο και δημιουργείται το στενό πέρασμα του Χαυγά, όπως ονομάζουν τα «φαράγγια» στην Ανατολική Κρήτη. Το κύριο μονοπάτι ξεκινάει δίπλα στο πέτρινο γεφύρι της Κριτσάς, λίγο πιο έξω από μέσα από το χωριό. Σε ένα σημείο, κοντά στην αρχή του φαραγγιού, υπάρχει μεγάλος βράχος, τον οποίο μπορείτε να σκαρφαλώσετε εύκολα. Από εκεί το φαράγγι γίνεται πιο εντυπωσιακό, με πολύ στενά περάσματα και ψηλά τοιχώματα. Είναι ένα αριστούργημα της φύσης, το οποίο αξίζει να επισκεφτείτε ειδικά την άνοιξη, όταν έχουν ανθίσει τα λουλούδια και υπάρχει λίγο νερό. Προς το τέλος του αρχίζει να φαρδαίνει και οι βράχοι να χαμηλώνουν, ώσπου σχηματίζεται μια όμορφη κοιλάδα με ελαιώνες. Η διαδρομή κατά μήκος της ρεματιάς αυτής συνεχίζεται για περίπου 1.5 ώρα, μέχρι τις πανέμορφες Τάπες, όπου μπορείτε να ξεκουραστείτε στο καφενεδάκι του χωριού.

Φαράγγι Χοχλακιών

Το Φαράγγι των Χοχλακιών ή Φαράγγι Καρουμών βρίσκεται σε μια από τις πιο απομονωμένες περιοχές του νησιού, κοντά στη Ζάκρο. Μαζεύει τα νερά μέσω του ρέματος της Φλέγας από τον κάμπο των Χοχλακιών και τα μεταφέρει στη θάλασσα. Αρχικά, αφού περάσουμε έναν όμορφο αναπαλαιωμένο νερόμυλο, μπαίνουμε στο φαράγγι με την αραιή βλάστηση και τους γυμνούς βράχους, που καταλήγει στην πανέμορφη παραλία των Καρουμών. Το φαράγγι έχει μήκος περίπου 3.5χλμ και έχει νερό την περισσότερη περίοδο του χειμώνα. Η διαδρομή, που αποτελεί τμήμα του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού Ε4, παίρνει συνήθως 1:30 ώρα, όπως και η επιστροφή. Η διαδρομή κατά μήκος του χειμάρρου είναι συναρπαστική, καθώς το φαράγγι με τους ψηλούς βράχους ελίσσεται ανάμεσα στα βουνά.

Την άνοιξη θα δείτε λιμνούλες και τεράστια ποικιλία φυτών. Κοντά στην έξοδο, τα ψηλά τοιχώματα δίνουν την θέση τους σε μια μικρή κοιλάδα που μετατρέπεται σε ένα σημαντικό υδροβιότοπο με βούρλα το χειμώνα. Σε διάφορα σημεία γύρω από την περιοχή υπάρχουν πηγάδια, αναβαθμίδες από παλιές καλλιέργειες, ενώ διακρίνονται και ίχνη μινωικών κτισμάτων, με πιο γνωστό την αρχαία οχύρωση σε λόφο πάνω από το φαράγγι.

Φαράγγι Νεκρών

Σε μικρή απόσταση από την Επάνω Ζάκρο, σχεδόν 100χλμ νοτιοανατολικά του Αγίου Νικολάου, ξεκινά το πανέμορφο Φαράγγι της Κάτω Ζάκρου ή Φαράγγι των Νεκρών, που καταλήγει στην Κάτω Ζάκρο και αποτελεί τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4. Η κοίτη του συγκεντρώνει τα νερά από δύο κυρίως ρέματα, των Αδραβάστων και της Πάνω Ζάκρου, που συνενώνονται στην τοποθεσία Λενικά. Η ομορφιά του τοπίου, η ιστορική του σημασία αλλά και η εύκολη προσβασιμότητα, προσελκύουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών κάθε χρόνο. Η σήμανση στην περιοχή είναι πολύ καλή, ενώ ένα τμήμα που παλιά ήταν δύσκολο και αναφέρεται σε πολλούς ταξιδιωτικούς οδηγούς ως «ζόρικο» πλέον έχει παρακαμφθεί τελείως.

Πρόκειται για εξαιρετικής ομορφιάς φαράγγι με μεγάλες σπηλιές στα τοιχώματά του. Σε κάποιες από αυτές τις σπηλιές βρέθηκαν τάφοι από τη Μινωική εποχή και μέσα σε αυτούς ευρήματα μεγάλης αρχαιολογικής αξίας. Λόγω των τάφων αυτών μάλιστα το φαράγγι ονομάζεται «Φαράγγι τών Νεκρών» καί οι σπηλιές «Σπηλιές τών Νεκρών». Περίπου στο μέσο του φαραγγιού, σύντομο μονοπάτι ανηφορίζει στο ύψωμα Κάστελας στα βόρεια του φαραγγιού, όπου έχει εντοπιστεί μινωική οχύρωση.

Για την εύκολη πρόσβαση στο φαράγγι, μπορείτε να αφήσετε το αυτοκίνητό σας στην είσοδο του φαραγγιού, κοντά στο χωριό της Πάνω Ζάκρου, και να διασχίσετε το φαράγγι, φτάνοντας σε 2 περίπου ώρες στην Κάτω Ζάκρο, όπου μπορείτε να απολαύσετε το μπάνιο σας και το φαγητό σας στην πανέμορφη παραλία του χωριού και να επισκεφτείτε το Μινωϊκό Ανάκτορο της Ζάκρου. Υπάρχει και δεύτερη είσοδος για το φαράγγι, περίπου στο μέσο του δρόμου που ενώνει την Άνω με την Κάτω Ζάκρο.

Φαράγγι Ξερόκαμπου

Το φαράγγι του Ξηρόκαμπου, Φαράγγι Ζίρου, Φαράγγι Χαμαίτουλου ή Φαράγγι Λαμνώνι, αποτελεί ένα από τα πλέον άνυδρα φαράγγια της Ανατολικής Κρήτης που αποτέλεσε κατά το παρελθόν το πέρασμα από τη Ζίρο στον Ξερόκαμπο. Η διάβαση του διαρκεί περίπου 2 ώρες και η κατάβαση του είναι αρκετά εύκολη και ομαλή. Το φαράγγι έχει χαρακτηριστική άγρια ομορφιά, με γυμνά ψηλά τοιχώματα και χαμηλή βλάστηση. Καθ’όλη τη διάρκεια της διαδρομής, θα βλέπετε στον ορίζοντα το απέραντο γαλάζιο του Νότιου Κρητικού Πελάγους. Το καλοκαίρι, οι θερμοκρασίες στην περιοχή είναι ιδιαίτερα υψηλές και δεν υπάρχει σκιά. Επίσης, καλό θα ήταν κάποιο μέλος της παρέας να θυσιαστεί και να σας οδηγήσει με αυτοκίνητο στην πάνω είσοδο του φαραγγιού, στο μικρό οροπέδιο Λαμνώνι, ή στην δεύτερη είσοδο δίπλα στο χωριό Χαμαίτουλο, και μετά να συναντηθείτε στον Ξερόκαμπο, όπου μπορεί ενδιάμεσα να απολαύσει την εξωτική θάλασσα και τις σμαραγδένιες παραλίες της περιοχής.

Παίρνοντας το δρόμο από Ξηρόκαμπο για το οροπέδιο της Ζίρου, θα δείτε την έξοδο του φαραγγιού μπροστά σας. Από την Ζίρο ακολουθήστε το δρόμο για τον έρημο οικισμό Λαμνώνι, περίπου 4χλμ ανατολικότερα. Από εδώ μπορείτε να ακολουθήσετε τη ρεματιά που μετατρέπεται σύντομα σε φαράγγι. Θα περάσετε αρχική μια μικρή κρήνη με νερό και ίσως χρειαστεί να ανοίξετε κάποιες πόρτες που έχουν τοποθετήσει οι κτηνοτρόφοι. Από εκεί και μετά, μπαίνετε στο φαράγγι και περπατάτε ως την έξοδο του, κοντά στον δρόμο Ζήρου-Ξηρόκαμπου. Από εκεί το φαράγγι συνεχίζει ως την παραλία της Λυγιάς.

Φαράγγι Περβολακίων

Το άγριο και επιβλητικό Φαράγγι του Καψά βρίσκεται σχηματίζεται περίπου 9χλμ ανατολικά του Μακρύγιαλου και 33χλμ ανατολικά της Ιεράπετρας. Ονομάζεται και «Φαράγγι των Περβολακίων», καθώς η βορεινή του είσοδος αρχίζει από το απομονωμένο γραφικό χωριό Περβολάκια της επαρχίας Σητείας. Η έξοδος του βρίσκεται δίπλα στη Μονή Καψά, στο Νότιο Κρητικό Πέλαγος, όπου υπάρχει και η ήρεμη βοτσαλωτή παραλία του Καψά. Μέσα από το φαράγγι διέρχεται το ρέμα που συγκεντρώνει τα νερά από τη νότια μεριά του οροπεδίου των Αρμενοχανδράδων.

Το μήκος του φαραγγιού είναι περίπου 4.5χλμ και η διαδρομή στο φαράγγι δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητική. Η πεζοπορία διαρκεί περίπου 2 ώρες, αν επιλέξετε να ανηφορήσετε από την νότια έξοδο του φαραγγιού (Μονή Καψά) προς τα Περιβολάκια. Αν, αντιθέτως, προτιμήσετε την ευκολότερη λύση, δηλαδή να κατηφορίσετε στο φαράγγι από τα Περιβολάκια ως τη Μονή Καψά, η διαδρομή διαρκεί 1.5 ώρες. Το εσωτερικό του φαραγγιού είναι εντυπωσιακό, με πανύψηλα τοιχώματα. Η βλάστηση είναι αρκετά περιορισμένη και το τοπίο είναι άνυδρο και ξηρό. Στη διάρκεια της διαδρομής υπάρχουν αρκετά σημεία που θα χρειαστεί να σκαρφαλώσετε, ενώ υπάρχουν και αρκετές πινακίδες. Ο δρόμος που συνδέει τον Μακρύγιαλο με το Γούδουρα περνάει ακριβώς δίπλα από την έξοδο του φαραγγιού.

Στο φαράγγι έχει εντοπιστεί ένα από τα σπανιότερα είδη φυτών στην Κρήτη, το Λιμόνιο του Κορνάρου (Limonium cornarianum). Το στενοενδημικό αυτό είδος έχει εντοπιστεί ως τώρα μόνο σε ένα μικρό πλάτωμα μέσα στο φαράγγι και στο νησάκι που βρίσκεται απέναντι από την Αγία Φωτιά.

Φαράγγι Μέσωνα

Το φαράγγι του Μέσωνα (ή Μέσονα) βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές της Θρυπτής, κοντά στο Καβούσι Ιεράπετρας και στο χωριό Αύγος. Είναι ένα μικρό φαράγγι μήκους 4χλμ με τεχνικές καταβάσεις, δηλαδή απαιτεί εξοπλισμό και ειδικές γνώσεις καταρρίχησης φαραγγιών για να το κατέβει κάποιος μέσα από την κοίτη του. Το φαράγγι συνδέει το υψίπεδο της Θρυπτής με την περιοχή του Καβουσίου. Η έξοδος του βρίσκεται πολύ κοντά στον αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά. Από εκεί και κάτω το ίδιο ρέμα διαρρέει το επίσης τεχνικό φαράγγι του Χαυγά, στη συνέχεια περνάει όλον τον κάμπο του Καβουσίου και τελικά εκβάλει στην παραλία του Θόλου.

Από την τοποθεσία Τσαμάντι της Θρυπτής ξεκινάει μονοπάτι που διέρχεται παράλληλα και ψηλά από την κοίτη του φαραγγιού. Το μονοπάτι συνεχίζει παράλληλα με τον τσιμεντένιο υδραγωγείο που μεταφέρει τα νερά της πηγής στο Καβούσι. Η θέα στο φαράγγι, τα γύρω βουνά, αλλά και τον κόλπο του Μιραμπέλου είναι μοναδική. Το μονοπάτι κατηφορίζει ως τον αρχαίο Αζοριά κι από εκεί αξίζει να προσεγγίσετε το Καβούσι μέσω του αρχαίου μονοπατιού που διέρχεται παράλληλα με το Φαράγγι του Χαυγά, είτε μέσω του χωματόδρομου που περνάει από τη Μνημειακή Ελιά του Αζοριά.

Για όσους ασχολούνται με το canyoning και θέλουν να το διασχίσουν από την κοίτη του, καλό είναι να γνωρίζουν ότι γενικά δεν κατεβάζει πολύ νερό και μάλιστα η ροή του σταματάει στα μέσα ή τέλη της άνοιξης, ανάλογα πάντα με τις βροχοπτώσεις που έχουν προηγηθεί. Το φαράγγι στην αρχή ξεκινάει πολύ ομαλά, με λιγότερη χρήση σχοινιών και περισσότερο περπάτημα. Όλο το φαράγγι διασχίζεται σχετικά ομαλά εκτός από το τελευταίο κομμάτι του όπου αλλάζει απότομα η μορφή του, στενεύει πολύ και δημιουργούνται ψηλοί καταρράκτες, με τον ψηλότερο στα 30μ. Μια μικρή ομάδα χρειάζεται περίπου 3 ώρες για να κατέβει τις 9 μεγάλες καταβάσεις του.

Φαράγγι Πεύκων

Το φαράγγι των Πεύκων (λιγότερο γνωστό ώς Φαράγγι Ανεγυρούς) είναι ένα από τα ομορφότερα φαράγγια της Ανατολικής Κρήτης, με καταπληκτικούς σχηματισμούς των πετρωμάτων του από την επίδραση των φυσικών δυνάμεων και έντονη βλάστηση.

Το μήκος του είναι περίπου 4.5χλμ και η υψομετρική διαφορά εισόδου- εξόδου φτάνει τα 300μ. Ξεκινάει νοτιότερα από το χωριό Πεύκοι Σητείας και καταλήγει στον οικισμό Άσπρος Ποταμός, 2χλμ βόρεια του Μακρύγιαλου. Το ρέμα του συγκεντρώνει τα νερά από την περιοχή νότια της κορφής Ρωμανάτη (937μ) και τα μεταφέρει στην παραλία της Ανάληψης.

Στο φαράγγι υπάρχει καλά διαμορφωμένο μονοπάτι, τμήμα του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, το οποίο ακολουθεί την κοίτη του ποταμού σχεδόν σε όλο του το μήκος. Σε κάποια σημεία έχουν τοποθετηθεί πάγκοι για ξεκούραση και σκάλες που κάνουν την κατάβαση πιο ομαλή, ενώ η κατάβαση από τους Πεύκους ως τον Άσπρο Ποταμό μπορεί να κρατήσει 2 ώρες.

Φαράγγι Χαυγά

Το Φαράγγι του Χαυγά είναι το μοναδικό μεγάλο φαράγγι στο Οροπέδιο Λασιθίου και σχηματίζεται ανάμεσα στα υψώματα Καθάριος Λάκκος (1190) και Καθάρια Κεφάλα (1269) της Δίκτης. Μέσα από το φαράγγι περνά ο Χαυγάς ή Ξενικός Ποταμός που συγκεντρώνει τα νερά του Οροπεδίου Καθαρού, περνάει από το Οροπέδιο Λασιθίου (ως Μεγάλος Ποταμός) και τα μεταφέρει στην καταβόθρα του Χώνου. Από εκεί εξέρχονται από τις Φλέβες της Κασταμονίτσας και μέσω του ποταμού Αποσελέμη καταλήγουν στο φράγμα του Αποσελέμη. Το όνομα «Χαυγάς», όσο και παραφθορές του (π.χ. χαυγούδι) είναι πολύ κοινό για τα φαράγγια της Ανατολικής Κρήτης, και σημαίνει φαράγγι.

Το φαράγγι έχει συνολικό μήκος περίπου 4χλμ και είναι σχετικά ομαλό και προσβάσιμο στον καθένα στο τμήμα από την έξοδό του, όπου είναι αρκετά ανοικτό και δημιουργεί στο πλάι μεγάλες σάρες. Στη συνέχεια το φαράγγι στενεύει απότομα και η πορεία ανηφορίζει μέχρι την πανέμορφη λίμνη του Νεραϊδοκόλυμπου, στη βάση ενός μικρού καταρράκτη με ένα ολοστρόγγυλο ογκόλιθο. Ο Νεραϊδοκόλυμπος διακόπτει την πορεία προς το υπόλοιπο φαράγγι και για να το ξεπεράσουμε, απαιτείται να επιστρέψουμε λίγα μέτρα πίσω και να ακολουθήσουμε το μονοπάτι Ε4 στα πλάγια του φαραγγιού που οδηγεί στο Οροπέδιο Καθαρό.

Το τοπίο μέσα στο φαράγγι, που είναι τμήμα του Ε4, είναι πραγματικά παρθένο αφού είναι ελάχιστοι οι τυχεροί που αποφασίζουν να το επισκεφθούν. Εάν αποφασίσετε να το διασχίσετε, ακολουθήστε την συνηθέστερη πορεία, δηλαδή ανάπόδα, μπαίνοντας από την έξοδο του, δίπλα στην λιμνοδεξαμενή του Αγίου Γεωργίου, μέσω χωματόδρομων που ξεκινούν από το χωριό Άγιος Κωνσταντίνος. Στις πλαγιές του υπάρχει άφθονη δενδρώδης βλάστηση, κυρίως από σφενδάμια και πρίνους. Ο ποταμός έχει νερό μόνο μετά από μεγάλες νεροποντές, ενώ ο Νεραϊδοκόλυμπος όλο το χρόνο.

Φαράγγι Ρίχτη

Το Φαράγγι του Ρίχτη βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του Νομού Λασιθίου, ανάμεσα στον Άγιο Νικόλαο και τη Σητεία. Το μονοπάτι που το διασχίζει ξεκινάει βορειοανατολικά από το χωριό Έξω Μουλιανά και καταλήγει στη βραχώδη παραλία του Ρίχτη, ανατολικά από το χωριό Καλαβρός. Το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι περίπου 3 χιλιόμετρα και η υψομετρική διαφορά εισόδου και εξόδου είναι περίπου 350 μέτρα. Το φαράγγι ακόμα και το καλοκαίρι έχει αρκετό νερό, το οποίο αξιοποιείται από δεξαμενή. Συγκεντρώνει τα νερά του υψώματος Δρυμιάς (918μ) του όρους Ορνό μέσω δύο βασικών ρεμάτων, του Λαχανά και των Μέσα Μουλιανών, τα οποία συνενώνονται κοντά στην αρχή του μονοπάτιού.

Το φαράγγι μπορεί να το διασχίσει κανείς σε τρεις με τέσσερις ώρες με τα πόδια, ανάλογα το ρυθμό. Η διαδρομή ξεκινά από το πέτρινο τοξωτό γεφύρι του Λαχανά, όπου κατά την ανταλλαγή τον πληθυσμών (Ελλάδας –Τουρκίας) λέγεται ότι οι χριστιανοί σκότωσαν τους Τούρκους της περιοχής, οι οποίοι προσπαθούσαν να κατέβουν στη Σητεία για να φύγουν για την Τουρκία. Η διαδρομή συνεχίζεται σε ένα κατάφυτο τοπίο μέσα στο ποτάμι, που αποτελεί μια όαση δροσιάς στην Ανατολική Κρήτη. Τα πλατάνια, οι πικροδάφνες και οι φασκομηλιές είναι αμέτρητα, και οι μυρωδιές από τα αρωματικά φυτά εναλλάσσονται συνέχεια. Εντυπωσιακή επίσης παρουσία – αποτύπωμα του παρελθόντος – είναι οι παλιοί νερόμυλοι που συναντά ο επισκέπτης στο διάβα του.

Το αποκορύφωμα όμως όλων είναι ο πανέμορφος καταρράκτης του Ρίχτη, ύψους 20μ, που σχηματίζει μια υπέροχη λιμνούλα στη βάση του και δίνει το όνομά του σε όλο το φαράγγι. Η λέξη ρίχτης σημαίνει «καταρράκτης» στο Κρητικό ιδίωμα και απαντάται σε πολλά τοπωνύμια της Κρήτης, τόσο αυτούσια, όσο και παραφθορά της (ρίκτης, ρέχτρα, ρεχτάρα, ρίχτρα, κ.α.). Ο καταρράκτης έχει νερό ακόμη και το καλοκαίρι και μπορεί κάποιος να απολαύσει το μπάνιο του στη λιμνούλα του. Δίπλα έχει τοποθετηθεί παγκάκι, κάτω από τα πλατάνια, που κάνουν την ξεκούραση πραγματικά απολαυστική. Όμορφο επίλογο στην πορεία αποτελεί η έξοδος από το φαράγγι στην όμορφη βοτσαλωτή παραλία του Ρίχτη, όπου υπάρχει μικρό δασύλλιο με αλμυρίκια, πέτρινα καθίσματα, τραπέζια, αλλά και μια πέτρινη βρύση με πόσιμο νερό.

Φαράγγι Ορεινού

Στο γεμάτο πηγές, νερά και δάση χωριό Ορεινό Σητείας, συναντάμε ένα από τα πιο ορμητικά ποτάμια της Κρήτης. Οι πηγές του βρίσκονται ψηλά στο οροπέδιο Αμπέλια στις πλαγιές της Θρυπτής και της Παπούρας. Σχηματίζουν σύντομα ποτάμι, το οποίο αφού διασχίσει την πλατεία του χωριού, εισχωρεί στο άγριο Φαράγγι του Ορεινού. Το φαράγγι είναι τεχνικό, δηλαδή η διάσχισή του απαιτεί ειδικό εξοπλισμό, καθώς υπάρχουν καταρράκτες που ανακόπτουν την πορεία. Το Ορεινό σχηματίζει εντυπωσιακούς καταρράκτες με λίμνες και ιδιαίτερα στο τελευταίο κομμάτι του είναι ένα πραγματικό θαύμα της φύσης. Οι τελευταίοι τρεις καταρράκτες του στην έξοδο στην περιοχή Περιστεριώνας είναι από τους πιο όμορφους σε όλη την Κρήτη. Εντυπωσιακή είναι και η ποσότητα του νερού που έχει το ποτάμι που είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι βρίσκεται στο ανατολικότερο ξηροθερμικό άκρο της Κρήτης, ενώ ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες υπάρχει ροή νερού.

Το ποτάμι συνεχίζει τη ροή του για να δημιουργήσει σε χαμηλότερο σημείο το κυρίως πεζοπορικό τμήμα του, το Φαράγγι των Κόκκινων Πεταλούδων που βγαίνει στον Κουτσουρά μετά από 3-4 ώρες πορείας. Παρά το γεγονός ότι υπέστη μεγάλες καταστροφές από πυρκαγιά το 1993, η βλάστηση είναι ακόμη έντονη και το φαράγγι εξακολουθεί να αποτελεί έναν πνεύμονα πρασίνου. Το Φαράγγι των Κόκκινων Πεταλούδων είναι πολύ εύκολα προσπελάσιμο, καλά σηματοδοτημένο και με εμφανέστατο μονοπάτι, το οποίο ξεκινάει ουσιαστικά από τον Βυζαντινό ναό του Χριστού. Κατά τους χειμερινούς και ανοιξιάτικους μήνες λόγω του πρασίνου, των νερών, λιμνών και καταρρακτών που δημιουργεί, είναι ένας τόπος μοναδικής ομορφιάς. Κατά τους θερινούς μήνες, λόγω του ότι ένα μεγάλο κομμάτι του είναι εκτεθειμένο στον ήλιο, γίνεται δυσκολότερο και χρειάζεται κάποιος να κρατάει αρκετό νερό και καπέλο. Το όνομά του οφείλεται στις κόκκινες πεταλούδες που ξεπετάγονται μέσα από τους θάμνους, αλλά δυστυχώς τα τελευταία χρόνια ο πληθυσμός τους έχει μειωθεί σημαντικά.

Φαράγγι Χα

Το επιβλητικό Φαράγγι του Χα θεωρείται το ωραιότερο τεχνικό φαράγγι της Κρήτης. Σχηματίζεται στη δυτική πλευρά του Όρους Θρυπτής και μεταφέρει τα νερά που συγκεντρώνονται στο οροπέδιο της Θρυπτής στον ισθμό της Ιεράπετρας, τα οποία στη συνέχεια χύνονται στην παραλία της Παχειάς Άμμου. Η είσοδος του φαραγγιού βρίσκεται κάτω από το Βυζαντινό εκκλησάκι της Αγίας Άννας σε υψόμετρο περίπου 800μ, δίπλα στο Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που ενώνει το μινωικό οικισμό της Βασιλικής με τη Θρυπτή. Η έξοδός του, που από μακριά θυμίζει μαχαιριά που έχει κόψει το βουνό στα δύο, βρίσκεται σε υψόμετρο 100μ, δίπλα στο χωριό Μοναστηράκι.

Το φαράγγι είναι τεχνικό, δηλαδή στην κοίτη του σχηματίζει καταρράκτες και η διάσχισή του απαιτεί εξοπλισμό καταρρίχησης φαραγγιών και ειδική εκπαίδευση. Η πρώτη κατάβαση του έγινε το 1987 από τους Σταύρο Λαζαρίδη, Βλάση Χατζηπαναγιώτου και Χρόνη Αματζίδη. Το φαράγγι έχει ασφαλιστεί με ρελέ από τους σπηλαιολογικούς συλλόγους της Κρήτης. Έχει 33 καταβάσεις, με τη μεγαλύτερη να έχει ύψος 35μ. Το χειμώνα μέσα στο φαράγγι υπάρχουν πολλές λίμνες και αρκετές φυσικές τσουλήθρες. Το πλάτος του σε πολλά σημεία είναι μόνο τριάντα εκατοστά και σε άλλα δεν ξεπερνά τα τρία μέτρα. Δεξιά και αριστερά ορθώνονται κατακόρυφοι γκρεμοί σε ύψος από 200 ως και 400 μέτρα, αποκλείοντας οποιαδήποτε δυνατότητα διαφυγής από τα πλάγια. Στο τελευταίο ένα τρίτο του φαραγγιού, χύνεται ο καταρράκτης από το παραφάραγγο του Μάστορα (215μ), ο οποίος είναι ο ψηλότερος στην Ελλάδα κι αυξάνει την ποσότητα του νερού. Συχνό είναι το φαινόμενο μέχρι εκείνο το σημείο ο Χα να είναι στεγνός και από εκεί και μετά να έχει μεγάλες ποσότητες νερού.

Μικρή γεύση από τη μαγεία του φαραγγιού χωρίς εξοπλισμό, μπορεί να πάρει κάποιος προχωρόντας λίγο προς το εσωτερικό του από την έξοδό του στο Μοναστηράκι. Με λίγο προσοχή μπορεί να περπατήσει στη βόρεια πλευρά και να φτάσει ως το σημείο που σχηματίζεται μια όμορφη λίμνη στη βάση του τελευταίου καταρράκτη. Εντύπωση προκαλούν τα πετρώματα με τους παράλληλους έντονους χρωματισμούς. Λίγο παρακάτω από την έξοδο συναντάμε τους ερειπωμένους νερόμυλους που άλεθαν παλιά τα σιτηρά.

Πληροφορίες: cretanbeaches